سایر مشارکت کنندگان اصلی همگی افراد برجسته ای که در صفحات گذشته از آنان یاد شد ، از جمله بنیان گذاران اصلی انضباط بودند. هر یک از آنان ایده های جدید و پایداری را مطرح نـمودند . از جمله ایده ی ، آلفی کان که هم چنان مورد استفاده است. علاوه بر کسانی که نام بردیم ، صاحب نظران دیگری نیز در بـهبود انضباط مدرسه نقش داشته اند. به استثنای جاکوب کوئین ، تمامی این افراد به صورت فعالانه ای به ارتقاء برنامه های خود از طریق کتاب ها ، نوارهای ویدیویی ، مقالات ، تشکیل کنفرانس ها و کارگاهای آموزشی پرداخته اند . گر چه ایده های آنان مطـالب جدیدی بر آن چه که تا به حال گفتیم اضافه ننموده ، اما به دلیل تأثیری که در بـهبود شرایط معلّـمان و دانش آموزان داشته است ، اسامی آنان شایان ذکر است.
درس مدیریت کویین جاکوب کویین در کتاب خود به نام انضبـاط و مدیریت گروه کلاس ( 1971 ) تأثیر آموزش بر رفتار دانش آموزان را مطرح نمود. او اعتقاد داشت که اشتغـال فعّـالانه دانش آموزان در امر یادگیری ( بدون اتلاف کوچک ترین زمان ) بهترین روش حفظ انضباط مطلوب است .
انضباط مثبت کلاس درس جونز فردیک جونز در کتاب خود تـحت عنوان انضباط مثبت کلاس به سال 1987 استفاده از زبان بدن را مطرح نـمود. او اعتقاد دارد که مهم ترین و مؤثر ترین ابزار انضباطی معلم اشارات یا زبان بدن ( از جمله تماس چشمی ، تقرّب جسمی ، حالت صورت ، ایماء و اشاره ) می باشد. او هم چنـین ادعا می کند که سیستم های انگیزشی از قبیل کلیه ی رفتارهای خوب دانش آموزان در جهت کسب پذیرش در کلاس ، می تواند به ایجاد مسئولیت در ارائه رفتارهای مناسب در مقابل کلاس کمک نـماید.
انضباط توأم با همکاری آلبرت لیندا آلبرت در کتاب خود با عنوان انضباط توأم با همکاری ( 1996 ) ، چگونگی کاهش مشکلات انضباطی را توسط ایـجاد حس تعلّـق بیان می کند . او می گوید به دانش آموزان نشان دهید که آن ها توانا هستند ، با یکدیگر در ارتباطند و به طرز معنی داری در تصمیم گیری های کلاس درس مشارکت دارند . او اعتقاد دارد که هـمکاری سه جانبه ای شامل معلّم ، شاگرد و والدین جهت امور اجرایی ، برقرار گردد.
انضباط مثبت نلسون ، لات و گلن جین نلسون ، لیـن لات واچ ، استفـان گلن در کتاب خود تـحت عنوان انضبـاط مثبت در کلاس درس ( 1997 ) به شرح ریکـردی می پردازد که طی آن تکیه بر توانـایی های دانش آموزان از جـمله توان کنترل خود ، همکاری ، مسئولیت پذیری و رفتارها ی موقر نـموده است . با تأکید بر چنین توانایی هایی دانش آموزان می آموزند که چگونه با همکاری یکدیگر به حل مشکلات پرداخته و از فرصت های و شرایط جالب آموزش و یادگیری استفاده نمایند و بدانند که تـحت هیچ شرایطی مورد تـحقیر قرار نـخواهند گرفت.
انضباط توأم با شأن یا احترام کروین و مندلر ریچارد کروین و آلن مندلر از راهکارهای افزایش شأن و احترام دانش آموزان توسط معلمان صحبت می کنند. در کتاب آنان، انضباط توأم با شأن (1988 ) به موضوع احترام و شخصیت دادن به دانش آموز تأکید گردیده و نیز در باره ی این که چرا می بایست شأن و احترام همواره در نظر گرفته شود ، توضیح داده شده است . کروین در کتاب خود « کشف مـجدد امید : بزرگ تـرین راهکـارهای آموزش » ( 1992 ) به ارائه راهکارهای مؤثر برای رفتار با دانش آموزان در معـرض خطر پرداختـه است . منظـور او از دانش آموزان در معرض خطـر دانش آموزانی می باشند که رفتارهایشان مسبب شکست های آنـهاست.
انضباط درونی کولوروسو بارابار کولوروسو در نوشته اش با نام ، « کودکان با ارزش اند ، به کـودکانتان انضباط درونی هدیه بدهید » (1994) ، کمک به کودکان در جهت توسعه انضباط درونی را پیشنهاد می کند. او می گوید انضباط درونی عبارتست از توانایی رفتار خلاق ، سازندگی همیارانه و توأم با مسئولیت پذیری که بدون راهنمایی و نظارت بزرگ ترها صورت می گیرد. مادامی که معلم به اقدامات انضباطی می پردازد ، می بایست به دانش آموزان خود نشان بدهد که چه بـخشی از کار آن ها اشتباه بوده است ، مسئـولیت اشتباه بر گردن خود آن هاست و نیز به آنـان حق بدهد که از دیگران انتظار شأن و احترام خویش را داشته باشند.
از این بزرگان چه آموختیم و سهم آنان در تعلیم و تربیت چیست؟ روش های سنّتی انضباط دیگر کاربردی ندارند . معلمانی که از قانون یک طرفه ی اطاعت محض دانش آموزان جانبداری می کنند، محکوم به ناکامی و شکستند. شاگردان آنها نسبت به یادگیری مقاومت نشان داده، مدرسه را دوست ندارند و نهایتأ به بدرفتاری و عاقبت ترک مدرسه اقدام خواهند کرد. خود انضباطی دانش آموز به عنوان هدف مورد نظر است. با روش خود انضبـاطی ، دانش آموزان رفتارهای قابل قبولی ارائه می نمایند ، زیرا می فهمند که رفتار مطابق با قوانین مدرسه به نفع آن هاست. معلمـان توسط جایگزینی راهکارهای
تقویض قدرت به نفع راهکارهای مؤثر، خود را از صحنه کنترل کلاس کنار کشیده ، در عوض سبب ارتقاء خود کنترلی در دانش آموزان می گردند. سوء رفتارها هنگامی که دانش آموزان کلاس درس و سایر دانش آموزان را هم چون خانه و خانواده خود بنگرند ، رو به کاهش می گذارد. زمانی که دانش آموزان به
همکلاسی های خود هم چون خواهر و برادرشان بنگرند، هر یک از آنان به فکر رفاه و خیر عموم خواهد بود. بنابر این از قانون چشم در برابر چشم (تلافی کردن) تبعیت نکرده و همه در فکر مراقبت از یکدیگرند. دانش آموزان موفـّق ، به آن هایی که توفیق چندانی نداشته اند کمک خواهند نمود و آنان که مشکل دارند از حمایت و پشتیبانی سایر همکلاسی هایشان برخودار می گردند. کلاس به طور کلی اجازه ی توهین و تحقیر به دانش آموزان را نخواهد داد.
عوامل زیر را همواره در کلاس فراهم نمائید: 1- امنیت 2- امید 3- شأن و احترام 4- پذیرش 5- قدرت | فعالیت ها را بسوی عوامل زیر سوق دهید: 1- لذت و سرگرمی 2- شایستگی | یک یا چند عامل زیر را در کلاس بکار گیرید: 1- نو آوری 2- رمز آمیزی مطالب(جذابیت) 3- نمایشی بودن 4- چالش 5- رقابت توأم با همکاری |
شکل 1-10 – هماهنگی مدرسه و برنامه های آن در جهت رفع نیازهای دانش آموزان
· روابط خوب بین معلـّم و شاگرد به کاهش مشکلات انضباطی و نیز حلّ و فصل بهتر و آسان تر این مشکلات می انجامد. ایجاد جوّ اعتماد در کلاس بستگی کامل به نحوه ی برخورد معلم با دانش آموز دارد. رفتارهای معلـّمان را در شکل 2-10 بررسی کنید. هر گاه معلم رفتارهای مثبتی ارائه دهد، جوّ اعتماد برقرار می گردد و در صورتی که رفتارهای او در جهت منفی باشد، موجب از بین رفتن اعتماد خواهد شد.
· هنگامی که دانش آموزان شیفته ی درس شدند، به ندرت بدرفتاری می کنند، در صورتی که معلم با ارائه عناوین معنی دار و جذ ّابی توجه شاگردان را به درس جلب نموده باشد، بدرفتاری ها به طرز چشم گیری کاهش خواهند یافت (باز هم به شکل 1-10 توجه کنید).
· شیوه ی صحبت معلم با دانش آموز بر شخصیت شأن وی اثر می گذارد، یکی از اولویت های معلمان حفظ شأن دانش آموز می باشد. آموزگاران با توجه کافی به دانش آموزان، احترام به آنان و ارتباط مناسب با آنان اشاره ی همیشگی به موقعیت ها و نه به شخصیت دانش آموزان، به آنان شأن واحترام می بخشد.
· دانش آموزان در تصمیم گیری های مربوط به کلاس درس همکاری و مشارکت داشته باشد. دانش آموزان هنگامی بیشتر تمایل به متابعت از استانداردهای رفتاری و دیگر انتظارات مدرسه خواهند داشت، که اولا ً در تصمیم گیری ها در موردقوانین شرکت ئاشته باشد و ثانیا ً متوجه شوند متابعت از تصمیم ها به نفع خود و گروهشان می باشد.
· به هنگام سوء رفتار دانش آموزان باید ابتدا علل آن را مشخص کنیم و سپس به رفع این علل بپردازیم. شکل 3-10 فهرستی از دلایل بد رفتاری و نیز بهترین راه پی بردن به علل سوء رفتار جهت تصحیح آن ها را ارائه نموده است.
این علل اغلب توسط معلمان قابل حذف میباشند، یا لا اقل در حین حل و فصل تضادها و مشکلات
قابل تغییر و اصلاح می باشند.
رفتارهای مثبت: سازنده ی اعتماد دوستی مهربانی تأیید دعوت پیشنهاد ترغیب یا تشویق کمک گوش فرا دادن قدردانی ملاحظه احترام | رفتارهای منفی: تخریب کننده ی اعتماد سردی اغماض(نادیده گرفتن) زورگویی فرمان دادن توقعات زیاد عدم علاقه عدم احترام انتقاد تفاوتی تحقیر |
شکل 2-10 رفتارهای سازنده و مخرب اعتماد بین معلم و شاگرد
علل سوء شکستن حریم مسخره کردن و ادای دیگران را درآوردن کنجکاوی یا علاقه ی شدید توجه طلبی قدرت طلبی کسالت یا نومیدی هیجانی بودن تهدید شخصیت(شأن) مخالفت های سر برآورده شخصیت خود محور | راه های رفع علل توافق یا قرارداد کلاسی، یادیار توافق یا قرار داد کلاسی، یادیار توافق یا قرار داد کلاسی، یادیار با ملاحظه توجه مداوم به یکایک دانش آموزان اجازه ی تصمیم گیری در موارد مربوط به کلاس جذاب ساختن دروس صحبت به آرامی با دانش آموز؛ نشان دادن توجه به دانش آموز توافق یا قرار داد کلاسی، صحبت با دانش آموز روش حل و فصل کشمکش ارائه مثال های اخلاقی، اعتماد و بحث |
شکل 3-10: علل سوء رفتار و چگونگی رفع آن
چگونگی دستیابی به انضباط توأم با سینرژی( هم توان افزایی)
حال بپردازیم به چگونگی ایجاد انضباط توأم با سینرژی ( هم توان افزایی) در کلاس درس. امور انضباطی در کلاس های توأم با سینرژی فقط با هدف کمک به دانش آموزان اجرا می گردد و هرگز برای سرزنش، تنبیه و تحقیر او به کار نمی رود. همه می دانیم که هر چه رفتاری بیشتر سبب آسیب به شأن و شخصیت دانش آموز شود، درد سرهای زیادتری برای ما معلمان در بر خواهد داشت، زیرا رفتارهای آسیب زننده موجب مقاومت دانش آموزی در برابر ما، و نیز عدم علاقه ی وی به همکاری در کلاس درس و در نهایت موجب عدم علاقه به درس و مدرسه خواهد شد.
هنگامی که بدرفتاری از دانش آموزی سر می زند، ما می بایست به طرزی مثبت با او برخورد کنیم، از او حمایت کنیم، احترام به وی نشان داده و کمک برایش فراهم نماییم. و این بدان معنی نیست که رفتار ناپسند او را نسبت به خود، دانش آموزان دیگر و کلاس درس تحمل کنیم، به عکس نباید اجازه ی سوء رفتار در کلاس را به دانش آموز بدهیم. در کلاس های توأم با سینرژی سعی در آنست که بد رفتری ها را به حد اقل برسانیم. اما هنگامی که بدرفتاری رخ داد می بایست با علل بدرفتاری ها به طرز یاریگرانه و محترمانه برخورد نموده و در رفع آن اقدام نماییم. زمانی که علل شناخته شوند می توانیم آن ها را تصحیح کرده و یا از میان برداریم و به تدریج سوء رفتار از بین خواهد رفت. چگونه این امر صورت می پذیرد؟ با وجودی که روش های انضباطی در کلاس های توأم با سینرژی (هم توان افزایی) بسیار مؤثرند، اما فرآیندی کوتاه و با عملکرد فوری نمی باشند و اقدامات طبقه بندی شده ای برای اجرا وجود ندارد. انتخاب راه حل یک مسئله شخصی معلم است که بستگی به دانش آموزی خاص در موقعیتی ویژه دارد و البته به شخصیت معلم نیز وابسته است. در صورتی که برای شروع به اقدام دچار شک هستید، می توانید یکی از راه کارهای زیر را امتحان نمایید.
وظایف مستمر
سه وظیفه ی اصلی بر عهده ی معلم است که در شروع کلاس باید انجام شوند. در صورتی که این سه وظیفه ی اصلی به انجام رسد، ایجاد کلاس در توأم با سینرژی (هم توان افزایی) سرعت بیشتری می یابد.
اولین وظیفه، تدوین قرارداد یا توافق نامه کلاسی در باره ی رفتارها، آموزش و یادگیری می باشد. تدوین قرارداد به بحث و گفتگویی از جانب همه ی دانش آموزان کلاس نیاز دارد. هنگامی که توافق نامه به تصویب اکثریت رسید، می بایست خلاصه شده و حد اقل در جملاتی مثل جملات زیر نوشته شود (کلمات بر حسب سن دانش آموز انتخاب می شود).
برای مثال در کلاس، معلم و شاگردان در تمامی موارد زیر توافق دارند:
1- یادگیری را امری لذت بخش و رضایت بخش کنیم.
2- در همه حال به دیگران احترام بگذاریم.
3- نهایت سعی خود را برای انجام کارهای کلاسی(تکالیف) مبذول داریم.
4- مشکلات خود با دیگران را به طرزی مؤدبانه و محترمانه حلّ و فصل کنیم.
این قرار داد از طریق مثال ها و ایفای نقش برای دانش آموزان روشن تر خواهد شد. وظیفه دوم، توسعه و تقویت روحیه ی خانوادگی (جمعی) در کلاس است، که طی چنین احساسی دانش آموزان به یکدیگر
کمک کرده و مراقب یکدیگرند. این احساس را می توان از همان روز نخست در کلاس پایه گذاری نمود تا به تدریج جا بیافتد. اما لازم است اهمیت چنین موضوعی را گاه به گاه به کلاس یاد آور شوید.
سومین وظیفه، به مرحله اجرا گذاشتن عناصر نه گانه آموزش توأم با سینرژی (هم توان افزایی) یعنی، اخلاقیات، اعتماد، فرمندی، ارتباط(گفتگو)، علاقه، توافق نامه کلاسی، رقابت توأم با همکاری، روابط انسانی و حل و فصل مشکلات می باشد. چندین هفته به طول خواهد انجامید، تا تمامی عناصر نه گانه در کلاس اجرا شود. در صورت کامل شدن این سه وظیفه، خواهید دید که شما با مشکلات جدّی انضباطی روبرو نخواهید بود.
نحوه ی برخورد با سوء رفتارها
بسیار ایده آل خواهد بود که با اجرای روش های ذکر شده تمامی سوء رفتارها از میان برود. اما متأسفانه به کارگیری روش سینرژی سبب از بین بردن تمامی سوء رفتارها نمی شود، بلکه قسمت اعظم بد رفتاری ها را از میان می برد. گاهی اوقات مجبورید با دانش آموزانی که بر خلاف اصول کلاس رفتار می کنند، برخورد کنید. برای اکثر معلمان و طی دهه های متمادی برخورد با سوء رفتارها ناخوشایند، خسته کننده و اتلاف وقت به شمار می آمده است. به کارگیری روش سینرژی نه تنها باعث کاهش چشمگیر سوء رفتارهاست، بلکه تنش ناشی از برخورد معلمان و ضربه ی ناشی از آن را نیز تقلیل داده است.
در صورت بروز سوء رفتار بکارگیری پیشنهادات زیرمفید واقع خواهند شد:
1- به محض برخورد با سوء رفتار به دنبال علت آن باشید. سوء رفتارها همواره اعمال مخالف توافق نامه ی کلاسی هستند و همیشه عللی سبب سوء رفتارها می شوند. برخی از این علل آشکارند(برای مثال هنگامی که دانش آموزی به دلیل کسل کننده بودن محتوی درس شروع به خیال پردازی می کند)، و یا ممکن است نا آشکار باشند(برای مثال زمانی که بین دو دانش آموز درگیری لفظی پیش آمده که خود سبب توقف سایرین است، انا شما علت اختلاف آنها را نمی دانید). حتی زمانی که از علت آن اطلاع دارید بهتر است قبل از برخورد با دانش آموز این مطلب را بررسی کنید. اشتباه در مورد شناسایی علت سوء رفتار ممکن است موجب خطای رفتاری شما با دانش آموز شود و نتوانید درست عمل کنید. می توانید از دانش آموز سؤال کنید: آیا خسته شدی؟ یا اگر دلیل بدرفتاری روشن نیست (زمانی که دو نفر از دانش آموزان با هم درگیری لفظی دارند) می توانید از آن ها بپرسید: آیا من می توانم در حل مشکل کمکی بکنم؟. این نکته را به آنان یادآور شوید که بدون دانستن تمامی عوامل، تصمیم گیری بسیار دشوار خواهد بود.
2- هنگامی که مشکل تشخیص داده شد، در صورت امکان علل آن را تصحیح و بر طرف نمایید، در صورتی که درس کسل کننده است، می توانید به آن پایان دهید، یا تغییری در نحوه ی ارائه درس ایجاد کنید و یا این که آن را به زمان دیگری موکول نمایید. می توانید با گفتن جملات زیر مشکل را برطرف کنید:
· من فکر می کنم، قبلا ً هم در باره ی این درس صحبت کرده ایم، تا همین جا کافیست. می توانید به من بگویید چه عاملی موجب کسل کنندگی این درس شده است؟
· فکر می کنم این مطلب درسی از اهمیت خاصی برخوردار است، در صورت تمایل می توانید برای ادامه ی کار هر دو یا سه نفر با هم کار کنید تا خستگی تان رفع شود.
· می دانم که خسته اید، اما اگر چند دقیقه ای با من همراه شوید، درس تکمیل خواهد شد من از همکاری و همراهی شما سپاسگزارم.
3- در صورتی که سوء رفتار به برخورد فیزیکی تبدیل شود، در فکر راه چاره باشید. امکان بروز برخوردهایی میان شاگردان با یکدیگر و یا معلم و شاگرد با یکدیگر وجود دارد. در این جا چند مورد آن را مطالعه می کنید.
برخوردها بین دانش آموزان
تصور کنید هنگامی که مشغول درس دادن هستید، بین دو نفر از دانش آموزان اختلافی روی داده و آن ها مشغول پرخاش به یکدیگرند می توانید به آن دو چنین بگویید:
· دوستان آیا می توانید خودتان این اختلاف را حل کنید یا به کمک من نیاز دارید؟ در صورتی که آن ها اظهار نمودند که می توانند مشکل را حل کنند، از آن دو بخواهید که این کار بدون ایجاد اختلال در کار کلاس انجام دهند. همچنین می توانید از آن ها بخواهید که در آینده علت اختلاف را در صورت تمایل به شما بگویند.
· اگر آن ها موفق به حل مشکل نمی شوند، می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
1- به آهستگی از آن ها بپرسید چه چیزی سبب مشکل شده است؟
2- از یک طرف اختلاف بپرسید چه انتظاری از دوستش (طرف مقابل) دارد؟
3- همین عمل را برای طرف دوم تکرار کنید.
4- از هر دو طرف بخواهید تا بخشی از انتظارات طرف مقابل خود را برآورده سازد.
5- در صورت رسیدن به توافق از آن ها بخواهید تا به مفاد قرارداد پای بند بمانند.
6- در صورتی که قادر به توافق نیستند، از آن ها بپرسید: آیا مایلند در کلاس در باره ی این مطلب بحث کرده تا همگی درباره ی حفظ روابط انسانی مطالبی بیاموزیم؟
7- در صورتی که طرفین دعوا برای به بحث گذاشتن مطلب موافق نبودند، از آن ها بخواهید تا با در نظر گرفتن رضایت طرفین دعوا را خاتمه دهند و از آن ها در مورد راهکارهای حل اختلاف نظر بخواهید.
8- هنگامی که هیچ کدام موفق به حل و فصل برخورد مابین خود نشدند، می توانید بگویید: من از پیدا کردن راه حلی که به نفع طرفین باشد، نا امید شدم. اما تا زمان دستیابی به راه حل می توانم از شما دو نفر خواهش کنم که برخود کنترل داشته و اختلافات را کنار بگذارید. اجازه ندهید که برخوردهای شما باعث تأثیرات منفی بر کلاس درس شود.
خلاصه ی آنچه تا به حال خوانده اید:
همان طور که دیدید آموزش توأم با سینرژی در کلاس سبب حذف مشکلات انضباطی خواهد شد. اما به هر حال برخی از این مشکلات باقی می مانند که توسط دانش آموزان قابل حل و فصل می باشند. هنگامی که دانش آموزان قادر به حل مشکل نباشند، نیاز به کمک شما دارند. روش استانداردی برای اجرا وجود ندارد، آنچه که می بایست صورت گیرد بستگی به درک شما از موقعیت، میزان توانایی شما در تشخیص علل و آنچه به صلاح دانش آموز است دارد.
در باره مطالب زیر فکر کنید.
1- در صورت اجرای آموزش توأم با سینرژی در کلاس انتظار نمی رود که دانش آموزان با شیوه ای خصمانه و یا عاری از احترام با شما صحبت کنند. اما همیشه همه ی کارها خوب پیش نمی روند. ممکن است ما با گفتن جمله ای پاسخ خصمانه دانش آموز را بر انگیزیم و در عین حال اطلاعات زیادی راجع به چگونگی برخورد با چنین شرایطی را نداشته باشیم. در برخورد با این مشکلات چه پاسخ هایی خواهید داد و چرا؟
2- با در نظر گرفتن دلایل بد رفتاری، آیا فکر می کنید تمامی دلایل در شکل 3-10 بیان شده است؟ آیا دلایل دیگری را می شناسید.
3- پیشنهادات ارائه شده در جهت حل و فصل مشکلات و کشمکش های در کلاس برای رسیدن به توافق همگانی تأکید می ورزند. فرض کنید دانش آموزی به شما دشنام می دهد، با در نظر گیری فلسفه ی کلاس توأم با سینر ژی چه عکس العملی نسبت به وی خواهید داشت؟
4- بدون توجه به علل بدرفتاری:
5- الف- آیا احساس می کنید که ده علت بدرفتاری نشان داده شده در شکل 3-10 ، ریشه ی اکثر سوء رفتارها است.
ب- عدّه ی کثیری عقیده دارند که عامل اصلی بدرفتاری دانش آموزان این است که دانش آموزان سعی در رهایی از مسئولیت دارند. آیا با آن ها موافقید؟ اگر پاسخ شما مثبت است. آیا روشی ملایم و مناسب جهت مقابله با آن دارید؟ (به روش سینرژِی توجه کنید).
بسمه تعالی
خدمت سرپرست محترم مدارس جمهوری اسلامی ایران درشبه قاره هند جناب حاج آقای خرازانی
ومدیریت محترم مدارس جمهوری اسلامی ایران درکویته پاکستان جناب حاج آقای کاظمی
عرض سلام وخسته نباشید داریم خدمت شما بزرگواران وقدردانی می کنیم ازتوجهات خاص که نسبت به مدارس کویته دارید ازجمله به مدارس سلمان فارسی ورسول اکرم (ص)
با عنایت شما دراین هفته ما ازکارگاه کامپیوتر بهر مند
شدیم که این هم لطفی است از الطاف زیاد حضراتعالی
البته دربرابر این همه زحمات قاصر تر از آن هستیم که بتوانیم کمال تشکررابجای بیاوریم ولی ازباب اینکه
شکرنعمت نعمتت افزون کند .خواستیم سپاسگزاری خودراابراز نماییم واعتقاد داریم که دربرابر این همه زحمات الطاف بیکران الهی شامل حال شما بزرگواران خواهدشدو یقینااز پاداش عظیمی بهرمند خواهید شد
خداوند بر توفیقات تان بیافزاید با عزت وسربلند باشیدانشاالله