مدیریت وکلاسداری جذاب ۱۵

آمادگی برای آموزش و انضباط توأم با سینرژی (هم توان افزایی)

پیشنهادهایی جهت اجرای آموزش و انضباط توأم با سینرژی

     تصور کنید پس از مطالعه روش آموزش توأم با سینرژی خواستار بکارگیری آن در آموزش و انضباط کلاسی می باشید. حال می خواهید بدانید که چگونه این روش را به اجرا بگذارید؟ یشنهادات زیر ارائه گردیده، اما این یک دستور العمل غیر قابل تغییر نیست و شما می توانید بر حسب موقعیت آن را تغییر دهید.

برگزاری هفت جلسه ی ضروری

     مدتی طول خواهد کشید که رویکرد آموزش توأم با سینرژی در کلاس استقرار یابد، زیرا معلمان برای توسعه آن نیاز به همکاری دانش آموزان دارند. و حداقل معرفی آن به هفت جلسه نیاز دارد. از کلاس سوم ابتدایی به بعد هر جلسه حدود 20 دقیقه و در برخی موارد به زمان بیشتری نیاز است. برای کلاس های ابتدایی (اول و دوم) جلسه ها 10 تا 15 دقیقه ای است. پیشنهادات زیر برای کلاس های ششم و هفتم در نظر گرفته شده است، اما شما می توانید بر حسب برنامه ی درسی دانش آموزان و روش شخصی خود آن را تغییر دهید.

دایره وار بنشینید

     در صورت امکان برای برگزاری جلسات تمامی افراد را به شکل یک دایره بسته بنشانید. اگر مکان شما برای نشستن افراد بصورت دایره مناسب نمی باشد (مثل آزمایشگاه، یا سالن سخنرانی(، فقط کافی است افراد به صورتی بنشینند، که همگی صورت یکدیگر را ببینند (تماس چشمی با یکدیگر داشته باشند). برای دانش آموزان توضیح دهیدکه از این پس از آنان انتظار دارید تا در تصمیم گیری های مربوط به کلاس شرکت کرده و نظرات خود را بیان کنند و نیز بیافزایید که دلیل دایره وار نشستن آنان در چنین جلساتی که از این پس به آن دیدارهای کلاسی خواهیم گفت، این است که در گفتگوهای رو یا روی، امکان تبادل نظر بیشتری فراهم می گردد.

جلسه 1- دوستی و آشنایی با دانش آموزان

    به دانش آموزانی که وارد کلاس می شوند، لبخند بزنید. به صورت آن ها نگاه کنید، تماس چشمی با آن ها داشته باشید. هنگامی که به آنان یاد دادید که چگونه دایره وار دور هم بنشینند، بگویید از این که ایشان را می بینید، خوشحالید، قصد دارید با همکاری آنان کار کلاس را به پیش ببرید. اضافه کنید که در باره ی بعضی موضوعات جالب مربوط به کلاس فکر کرده اید و می خواهید در باره ی این موضوعات با آنان گفتگو کنید.

     بر طبق فهرست کلاسی اسامی هر یک از دانش آموزان را صدا بزنید، در عین حال به رویشان لبخند زده و بپرسید آیا اسم آن ها را درست تلفظ کرده اید؟ سعی کنید هر چه زودتر اسامی آن ها را یاد بگیرید، زیرا این امر برای دانش آموزان اهمیت زیادی دارد. به زبان مناسب برای دانش آموزان، کمی درباره ی خودتان حرف بزنید شخصیت خود را به ایشان بشناسانید. اگر تشکیل خانواده داده اید، برایشان در باره افراد خانواده تان صحبت کنید. بگویید به کدام یک از حیوانات علاقه دارید. همچنین سرگرمی ها و علایق خاص خود را ذکر کنید، لازم نیست وارد جزئیات شوید. پس از مدتی می توانید در باره سفرهایی که داشته اید، مهارت های خاصی که دارید، تجربه های غیر عادی که داشته اید، و سایر مواد متناسب با موقعیت صحبت کنید. می توانید برایشان توضیح دهید که چرا شغل معلمنی را انتخاب کرده اید و از چه ویژگی آن بیشتر خوشتان می آید، به مواردی درباره ی دیدگاه های هود به شرح زیر اشاره کنید:

·         تعلیم و تربیت- اشاره به ارزش تعلیم و تربیت و موهبت هایش برای کسانی که آن را دریافت  می کنند.

·         دانش آموزان- اشاره به این که چگونه دانش آموزان را با ارزش شمرده و قادر به یادگیری می دانید و این که قسمت اعظم کار شما کمک به آنان است.

·         آموزش- اعلام نظریات شما در باره ی این که مهم ترین وظیفه ی معلمی فراهم آوردن موقعیت یادگیری برای دانش آموزان بوده و این امر تنها با ایجاد جذابیت مطالب درسی به دست می آید و نه با سرزنش و آزار و اذیّت دانش آموزان.

·         زندگی- درباره ی موهبت زنده بودن، ماجراهایی که زندگی با خود به همراه دارد، کوشش هایی که می طلبد و نیز فرصت هایی که برای آشکار سازی ظرفیت های بالقوه ی ما فراهم می شوند، با آنان صحبت کنید.

       در اواسط جلسه به آن ها بگویید که تمایل به شناخت بیشتری از آنان دارید و سپس از فهرست اسامی کلاس آنان را یک به یک صدا زده و در باره ی خودشان، خواهر یا برادرشان و این دکه نسبت به مدرسه چه احساسی دارند، پرسش هایی به عمل آورید.

جلسه 2- درباره ی چگونگی انجام امور کلاسی از آنان سؤال کنید.

       قلم و دفترچه یادداشتی فراهم کنید همچنین یک جدول که بتوانید عقاید دانش آموزان را در باره ی چگونگی اداره ی امور کلاس در جهت یادگیری بهتر و لذت بخش بودن دروس در آن ثبت نمایید. و سؤال های زیر را از آنان بپرسید:

1-      از میان فعّالیت های مدرسه، کدام یک را بیشتر دوست دارید؟ (احتمالا ً در باره ی ورزش، گروه دوستان، بازی، انجام فعالیت های هنری و موسیقی صحبت خواهند کرد. (برخی از ان ها به معلمان خوب، یادگیری بهتر، کامپیوتر و آزمایشگاه و کتابخانه نیز اشاره خواهند کرد). همه این موارد را یادداشت کنید.

2-      از آن ها بپرسید از فعالیت هایی که در فهرست نوشته شده(گام اول) کدام یک را بیشتر دوست دارند، این قسمت را در جدول وارد کنید.

3-      از آنان بپرسید که کدام یک از این فعالیت ها در کلاس درس امکان پذیر است، دور آن فعالیت ها را خط بکشید. به این ترتیب فعالیت ها ممکن و دوست داشتنی برای معلم و شاگرد روشن خواهد شد.

جلسه 3- آن چه که دانش آموزان از معلم انتظار دارند.

     پیش از این جلسه به جدولی که در جلسه قبل تهیه کردی، مراجعه نموده و مشخص کنید، از فعالیت های مطلوب دانش آموزان کدام یک را خود در کلاس می توانید به اجرا بگذارید و از بچه ها بخواهید در صورتی که نظر دیگری دارند، در این جلسه اضافه کنند. سپس به یک صفحه جدید در جدول بروید و از دانش آموزان در باره ی تیپ معلم مطلوبشان سؤال کنید و پرسش های زیر را انجام دهید:

1-      از آنان بپرسید محبوب ترین معلمشان چه ویژگی هایی داشته است. تأکید کنید که نام کسی را نبرند، تنها به ویژگی های او اشاره نمایند( احتمالا ً در باره ی مهربانی معلم، جذابیت، انصاف، بذله گویی آنها صحبت خواهند کرد. ممکن است به فعالیت هایی اشاره کنند که خود نیز دوست دارند و یا از مهارتی که معلمشان در انجام امری داشته است) همه آنها را یادداشت کنید.

2-      ویژگی های نوشته شده را برایشان بخوانید و در باره ی هر یک توضیح بخواهید. برای مثال بگویید یک معلم منصف چه کارهایی انجام می دهد.

3-      به دانش آموزان بگویید که می خواهید در حد توان خود معلمی باشید که آن ها دوست دارند. به آنان بگویید این صفات را بررسی خواهید نمود و نظر خود را در جلسه ی بعد خواهید گفت. سپس از شرکتشان در جلسه تشکر کنید.

جلسه 4- اعلام نظر در مورد صفات معلم و نتیجه گیری در مورد رفتار در کلاس

     قبل از این جلسه یک نسخه از تمام ویژگی های خوب معلم از دیدگاه دانش آموزان را فراهم کنید. با ارائه این نسخه به آنان جلسه را شروع کنید. به آن ها بگویید این تمامی آن چیزی است که من از عقاید شما در مورد صفات معلم خوب دریافته ام. بپرسید: آیا نظر دیگری دارند که به آن اضافه کنند؟ تمایل خود را به شبیه بودن به معلمی که آن ها دوست دارند، اعلام نمایید. حال از آنان در مورد چگونگی رفتار همکلاسی هایشان بپرسید:

1-      از دانش آموزان بخواهید در باره ی دانش آموزی که رفتارش مورد تحسین آن ها بوده، صحبت کنند( بدون آن که نام او را بیاورند). تمامی ویژگی ها را یادداشت کنید.

2-      هنگامی که رفتار مورد تحسین را نام بردند، بپرسید چرا آن رفتار مورد ستایش بوده است؟ و سپس دلایل آن را یادداشت کنید.

3-      از آن ها بپرسید رفتارهای مورد انتظارشان از همکلاسی ها چیست؟ همه را یادداشت کنید.

4-      سؤال کنید: به هنگام انجام کار گروهی، انتظار چه نوع رفتاری از همکاران(همکلاسی های) خود دارند. قبل از پایان جلسه در مورد نظرات موافق و مخالف سؤال کنید و با تشکر از آن ها جلسه را ترک بگویید.

جلسه 5- دیدگاه ها درباره ی رفتارهای مطلوب و نامصلوب در کلاس

     قبل از ورود به این جلسه، باز هم یک جدول منظم از رفتارها و دلایل دانش آموزان تهیه کرده و به کلاس بیاورید

1-      جدول را به دانش آموز نشان دهید. از آن ها بپرسید که آیا توضیحات و دلایل برایشان روشن است و اگر تغییری لازم است داده شود.

2-      حال نظر آن ها را در مورد رفتارهای ناپسند هم کلاسی هایشان جویا شوید. و یادداشت بردارید.

3-      هنگامی که تمامی نظرات اعلام شد، از آن ها بپرسید درباره ی چگونگی پیشگیری از بروز این رفتارها در کلاس چه نظری دارند؟ به آن ها بگویید علاقه مند به پیشگیری از بروز این رفتارها هستید، و نه تصحیح آن ها پس از وقوع آن، ممکن است در این مورد دانش آموزان مشکل داشته باشند، اگر چنین بود از آن ها سؤال کنید: آیا در بروز رفتارها افراد قدرت تصمیم گیری و انتخاب دارند؟ و سپس به کنترل رفتار اشاره نموده و بپرسید آیا بر رفتار خود کنترل دارید یا خیر؟

4-      از آن ها سؤال کنید چه عواملی سبب بروز رفتار خوب یا بد می شود؟ آیا شما می توانید به عنوان معلم در فراهم سازی و یا جلوگیری از این عوامل نقش داشته باشید و چه کاری می توانید انجام دهید؟

5-      هنگامی که مشخص کردند که چگونه می توانید به آن ها کمک کنید تا رفتارهای خوب بروز دهند، توصیه های آنان را مرور کنید و سپس،

6-      این مطالب را بگویید: فرض کنید با وجود همه ی تلاش ها، فردی از اعضای کلاس تصمیم بگیرد، بد رفتاری کند و اعمالی را انجام دهد که ما به عنوان اعضای کلاس آن را نمی پسندیم، در این صورت چه باید بکنیم و با او چه رفتاری داشته باشیم؟ معمولا ً دانش آموزان به تنبیه اشاره می کنند. در این صورت:

7-      بگویید: من می خواهم که به او کمک کنم، تا دریابد که رفتارش برای همه ی کلاس مضر است. نمی خواهم او را تنبیه کنم، من قصد ندارم با هیچ یک از شما نا مهربان باشم. تنها هدف پیدا کردن علت رفتار سوء ودر صورت امکان، برطرف نمودن این علت است. این طریقی است که من برای برخورد با سوء رفتارها ترجیح می دهم. نظر شما چیست؟ آیا در صورتی که به جای آن دانش آموز باشید، تنبیه را می پسندید یا تغییر شرایط به نحوی که دیگر بدرفتاری از شما صادر نشود. از آن ها تشکر نموده، بگویید همه ی نظریاتشان را در جلسه ی آینده، به طور خلاصه به کلاس خواهید آورد.

جلسه 6- چگونگی برخورد دانش آموزان با برنامه ریزی رفتارها ی خوب در کلاس

     قبل از شروع کلاس، جدولی را فراهم کنید که شامل این قسمت ها باشد:

الف- همه فعالیت های مطلوب و مورد نظر دانش آموزان در مدرسه.

ب- خصوصیات مورد پسند دانش آموزان از معلمانشان.

ج- رفتارهای مورد پسند و مورد انتظار دانش آموزان از همکلاسی هایشان.

د- رفتارهای ناپسند در مورد همکلاسی هایشان.

هـ- امیدهای شما در کمک به افرادی که خواهان رفتار مطلوب در کلاس می باشند.

1-      چهار مورد اول جدول در کلاس مرور کنید. از دانش آموزان بپرسید آیا همه ی نظراتشان ثبت شده است؟ در صورت مثبت بودن جواب،

2-      برنامه های خود در مورد نحوه ی برخورد با رفتارهای سوء را به شرح زیر مرور کنید:

الف- چرا اعتقاد دارید، در جایی که مدرسه به قدر کافی جالب و جذاب بوده، و دانش آموزان با یکدیگر به نحو شایسته ای رفتار می کنند و معلم نیز خوب و یاری گر باشد، دانش آموز دلیلی برای بدرفتاری نخواهد داشت.

ب- این که چگونه دانش آموزان در یک جو دوستانه قادر به حل مشکلات خود خواهند بود.

ج- این که چگونه با دانش آموز خاطی(بد رفتار) در جهت برطرف نمودن علل سوء رفتار گفتگو خواهید نمود.

    از کلاس بخواهید تا در مورد برنامه های مورد نظر شما اعلام نظر و پیشنهاد کنند و ضمن تشکر از آنان برای شرکت در جلسات بگویید، در جلسه ی آینده(جلسه آخر) امیدوارید که کلاس به توافق نامه ای در مورد چگونگی رفتار معلم و دانش آموز با در نظر گیری هدف جذاب و ارزشمند نمودن یادگیری، برسد.

جلسه 7: توافق نامه کلاس را تدوین کنید

    جداول تهیه شده در جلسات قبلی را به کلاس بیاورید. این جداول را در کناری قرار دهید، در حالی که مطالبش قابل دیدن باشد. سپس یک جدول سفید جدید را در معرض دید قرار دهید، به دانش آموزان بگویید: امیدواریم تا همگی برای تهیه ی توافق نامه اقدام کرده، آن را به عنوان راهنما در تمام مدت سال مورد استفاده قرار دهیم. از دانش آموزان بخواهید عباراتی خلاصه در مورد چهار مطلب زیر تهیه کنند:

1-      فعالیت های کلاسی ارزشمند و لذت بخش.

2-      شیوه های آموزش و نحوه ی برخورد معلم با دانش آموزان.

3-      شیوه های برخورد دانش آموزان با معلم و با یکدیگر.

4-      چگونگی انجام تکالیف و مسئولیت های واگذار شده به آنان.

با جملاتی به آنان اطمینان دهید که طبق نظریات توافق شده در کلاس هم از لحاظ آموزشی و هم از نظر نحوه ی برخورد با آنان رفتار خواهید نمود، از هر یک از دانش آموزان بپرسید که آیا می توانید در تمامی مدت از توافق نامه پیروی کرده، بر طبق آن رفتنار نمایید، از کل دانش آموزان بپرسید: آیا کسی هست که نتواند بر طبق قرارداد عمل نماید؟ در خاتمه به آنان بگویید، سپس نسخه ای از قرارداد را تهیه کرده و در تابلوی کلاس نصب می کنیم.

             روزها و هفته های پس از جلسات

                 شما با ارائه ی رفتاری اخلاقی و فرمند(جذاب) توانسته اید، دانش آموزان را به خود جلب کرده

             و جو اعتماد به وجود آورید و این تنها آغاز کار شماست.

                 زمانی که شروع به شناخت دانش آموزان خود می کنید، ممکن است پی ببرید که یک یا چند نفر

             ی از آن ها رفتار قابل قبولی ندارند و شما کمتر می توانید این رفتارها را تحــــــــمل کنید. از خود                 

             بپرسید: آیا تمامی سعی خود را برای این افراد انجام داده ام؟

     شما می توانید با تمرکز بر یک صفت مثبت یا جذابیتی مختصر، در این دانش آموزان (هر چند کوچک و جزیی) روابط متقابل خوب و مناسبی برای گفتگو با آنان را پایه گذاری کنید. سعی کنید با آنان صحبت کنید و با تکیه بر ویژگی مطلوبشان روابط را حفظ کرده به سایر مطالب گسترش دهید. به تدریج شاهد کاهش رفتارهای نامطلوب آنان خواهید بود. همئاره قدردانی از رفتارهای مثبت و رو به بهبود، را مد نظر داشته باشید، شانس را باری تغییر رفتار این گونه دانش آموزان از دست ندهید. گاه به گاه می توانید، با در نظر گیری قرارداد کلاسی برخی از موضوعات را برای به بحث گذاشتن در کلاس مطرح کنید. از قبیل:

1-      آیا ته به حال شاهد فیلمی در تلویزیون بوده اید که بازیگران رفتارهایی بر خلاف توافق نامه کلاس ما نسبت به یکدیگر داشته اند؟ می توانید مثال بزنید؟ فکر می کنید با نحوه ی برخوردی که با یکدیگر داشتند، می توانستند مشکلات خود را حل کنند؟ آیا امکان برقراری رابطه بین آن ها بود؟ چرا تلویزیون سعی در نمایش چنین صحنه هایی را دارد؟ چرا آن ها مشکلات خود را به طریقی که ما در کلاس حل و فصل کردیم، برطرف نمی کنند؟

2-      آیا در روزهای اخیر شاهد نمایش برنامه ای از زد وخورد در تلویزیون بودید؟ چرا مردم باید با خشونت با یکدیگر برخورد کنند؟ آیا شما مایلید چنین خشونت هایی را در زندگی آینده تان شاهد باشید؟ آیا فکر می کنید خشونت روش مناسبی برای حل مشکلات است؟ آیا می توانید راهکارهایی برای حل بهتر مشکلات ارائه کنید.

3-      فکر می کنید نمایش خشونت در تلویزیون و فیلم ها برای مردم خوبست؟ آیا نمایش خشونت سبب ایجاد دوستی و احترام افراد نسبت به یکدیگر می شود؟ تا به حال کودکانی را دیده اید که به تقلید از فیلم پرخاشگرانه، به زد و خورد می پردازند؟ آیا فکر نمی کنید نمایش خشونت سبب خواهد شد که کودکان تمامی مشکلات خود را از راه دعوا و زد و خورد حل کنند؟

4-      خارج از کلاس، در زمین ورزش، یا سالن غذاخوری، آیا دانش آموزانی را دیده اید که نسبت به هم عصبانی شده، طوری که به یکدیگر نسبت های بد بدهند؟ در کلاس ما سعی

               می شود تا مشکلات و کشمکش ها را با صحبت به طریق آرام و محترمانه حل کنیم . آیا خارج از کلاس شما می توانید در منازعات از این شیوه استفاده نمایید ؟ فکر می کنید عکس العمل دیگران در باره ی رفتار آرام و توأم با احترام شما چه باشد؟

 علاوه برحفظ روش های بحث در کلاس ، شما موفق به استقرار روش های حلّ مشکل و حل و فصل کشمکش ها در دانش آموزان خواهید شد . در عین حال برخی از عناصر نه گانه کلاس توأم با سینرژی را با دانش آموزانتان تمرین نموده اید ، این عناصر عبارتند از :

گفتگو و ارتباط خوب ، فعالیّت های کلاسی و عناوین درسی جذّاب ، رقابت توأم با همکاری ، روابط خوب انسانی مواردی را که مایلید در جهت هر چه بهتر شدن یادگیری دانش آموزان انجام دهید ، هم می توانید یا به نمایش گذاشتن مدل رفتار ی مناسب آموزش دهید و هم برای آنان توضیح دهید .

 پرسش و پاسخ هایی درباره ی آموزش و انضباط توأم با سینرژی

 1- به نظر می رسد استفاده از روش آموزش توأم با سینرژی حلال مشکلات باشد . آیا توفیق این شیوه می تواند صددرصد باشد ؟

 پاسخ : اگر منظورتان این است که استفاده از این روش سبب از بین بردن تمامی مشکلات خواهد شد ، پاسخ شما خیر است . مسلماً بکارگیری این روش سبب رفع بسیاری از مشکلات خواهد شد ، امّا نه تمامی آن ها . با استفاده از این روش مشکلات به تدریج کمتر و کمتر خواهد شد و به مرور امر آموزش ، انضباط و نگرش دانش آموزان بهبود خواهد یافت .

 2- اگر به کار گیری این روش قابلیّت ایجاد چنین نتایج مطلوبی را دارا است ، چرا پیش از این کشف نشده بود ؟

 پاسخ : این شیوه توسط برخی از معلمان و در برخی از مدارس به کار گرفته شده بود . معلمان پیش از این به این شیوه به صورت یک راه کار همگانی فکر نکرده بودند . آن را تنها روش طبیعی برای کار با نوجوانان به شیوه ای توأم با احترام و مفید می پنداشتند . استفاده از این روش ، مفید بودن آن را برای همگان به اثبات رسانید .

 3-  چه مقدار زمان باید برای جلسات دیدار کلاسی در نظر گرفته شود ؟ من به عنوان یک معلم ریاضی ، حتی برای گفتن مطالب درسی ام وقت کم می آورم .

        پاسخ : هفت جلسه ضروری مجموعاً حدود دو و نیم ساعت وقت می برد . در هر هفته بیست دقبقه را به این امر اختصاص دهید . صرف زمان بیشتر برای به نتیجه رسیدن بحث ها سبب صرفه جویی زمانهایی خواهد بود که شما برای مشکلات کلاس در آینده صرف می کنید . با برگزاری این جلسات ، دانش آموزان همکاری بیشتر ، نگرشی بهتر ، کار ی پرتلاش تر و نحوه  برخوردی مناسب تر با شما خواهند داشت .

 4- رویکرد آموزشی تسهیل شده که در شیوه ی آموزشی توأم با سینرژی به کار گرفته شده ، قبل از این نیز آزمایش گردیده و به عنوان روشی غیر مؤثر کنار گذاشته شده است . چرا باید ازشیوه ی آموزشی غیر محبوب معلمان حمایت کرد ؟

       پاسخ : تفاوت های روش مستقیم و غیر مستقیم را در نظر بگیرید . در روش آموزش مستقیم ، معلم انجام تمامی کار ها را به عهده می گیرد ، از قبیل : انتخاب عناوین درسی ، برنامه ریزی درسی، هماهنگی فعالیّت ها، انتخاب مواد آموزشی ، مطالب سخنرانی یا نمایش، نظارت بر کار دانش آموزان ، تصحیح اشتباهات و ارزشیابی کار آنها ، این روشی است که اغلب معلمان انتخاب کرده و در دهه ی 1980 راهکاری مناسب برای آموزش دانش و مهارت ها محسوب می شد . اما به طرز آشکاری این روش برای گسترش قابلیت استدلال، قضاوت و خود انضباطی سود بخش نبود ه است . و به یاد داشته باشیم که این شیوه بر پایه ی فرضیاتی چون ، علاقه مندی دانش آموزان به مطالب درسی ، لذت بردن از تجربیات کلاسی و تلاش شخصی دانش آموزان استوار است . تجربیات نشان داده که چنین فرضیاتی در آن روش صحت ندارند . بنا بر این آموزش مستقیم نیازمند سیستم انضباطی نیرومندی است که بتواند ،توجه دانش آموزان جلب نموده ، آنهارا به کار و تلاش وادارد و رفتارهای دانش آموزان را حتی زمانی که عناوین درسی مورد علاقه آنها نیست ، را در چار چوب قابل قبولی حفظ کند . روش های آموزشی  تهسیل کننده ، نیاز به ایجاد جو اعتماد و اراده و خواست مثبت دانش آموزان دارد . علاوه بر آن دانش آموزان نیاز مند کمک همه ی افراد کلاس در فراهم آوردن توافق نامه ی کلاسی می باشند ،تا آن ها را در انجام کارها هدایت نمایند . هنگامی که شما به دانش آموزان خود اختیار می دهید تا چهار چوب رفتاری کلاس را تعیین کنند ، دیگر نمی توانید به عنوان معلم همه ی تصمیم گیری های کلاسی را خود انجام دهید یعنی از روش مستقیم استفاده کنند . در کلاس های توأم با سینرژی شما همواره ، جّو اعتماد، اراده ی مثبت و علاقمندی شاگردان را دارید . شما نه نیازی به انجام تمام امور داشته و نه احتیاجی به سرپوش گذاشتن بررفتارهای نامناسب. هنگامی که دانش آموزان با علاقمندی به انجام فعالیّت های کلاسی اشتغال دارند ، شمانقشی کمک کننده دارید و به اندازه ی کافی فرصت برای فراهم آوردن امکانات ، مطرح کردن سوالات ، ارائه ی پیشنهادات و بررسی منابع درسی و نیز تشویق دانش آموزان به تلاش برای کارهای غرور آفرین ، خواهید داشت .

  5- آیا این صحیح است که شیوه ی آموزش توأم با سینرژی تلاش می کند تا فضای کلاس  لذّت بخش و سرگرم کننده باشد ؟ آیا این روش برای امور مربوط به زندگی ، چه در مدرسه و چه در خارج از فضای مدرسه واقع بینانه به نطر می رسد ؟برخی از مطالب مورد یادگیری مطلقاً جنبه ی سرگرمی و لذّت ندارند.

   پاسخ : نیاز نیست که کلاس انعکاسی از جامعه باشد ،بلکه می بایست مکانی سرشار از انسانیّت و علاقه ی عمیق به یکدیگر باشد .  توسط آموزش نه تنها ما خواهان دانایی و مهارت دانش آموزان هستیم، بلکه خواهان افرادی اخلاقی ، خود رهبر، ملاحظه گر(در برابر دیگران) و قادر به حلّ مشکلات از طریق دوستانه هستیم . دانش آموزان این رفتارها را از طریق تقلید  و تمرین می آموزندو هر کدام را در جای مناسب خود ، در زندگی آینده به کار خواهند گرفت .

مسلما ،تمامی فعالیتهای کلاس همواره سرگرم کننده و لذت بخش نیستند ، اما می توان برای بیشتر موضوعات درسی چنین امکانی را به وجود آورد . دانش آموزان به تمریناتی علاقمندند

که اذت بخش ، راضی کننده و مفید باشد . آنها در مقابل فعالیت های کسل کننده و بی معنی مقاومت می کنند. این مقاومت ها سبب سورفتار ، خمودگی و نگرش ضعیف دانش آموزان گردیده و در نتیجه ما انرژی ریادی برای تصحیح آنها صرف می کنیم .و این واقعیت هایی است که در کلاس اتفاق می افتد ، با لذت بخش نمودن فعالیت ها ی درسی هم به خود و هم به دانش آموزانمان خدمت کرده ایم .

در صورتی که برنامه ی درسی شما حاوی مطالب طبیعا کسل کننده ای می باشد ، به ویژه مطالبی که شاگردان قبلی به آن اظهار بی علاقگی نموده اند ، این دو سوال را از خود بپرسید :  1- آیا دانش آموزان برای زندگی آینده ی خود نیاز مبرمی به دانستن این مطالب دارند ؟

 2- آیا آموزش این مطالب برای گذرانیدن امتحانات نهایی تحصیلی و آزمون های ورودی به دانشگاه لازم است؟

 اگر پاسخ به این دو سوال منفی است ، حتی اگر مطالب در کتاب درسی آمده و در برنامه ی درسی شما گنجانیده شده است ، آن را حذف کنید. اگر پاسخ به هر دو سوال مثبت است ، سعی کنید مطالب مربوط را از طریق فعالیت هایی از قبیل ، چالش طرح معما ایفای نقش و کار دسته جمعی ، به دانش آموزان خود بیاموزند . برای آنان توضیح دهید که چرا این مطالب مهم و اساسی هستنند و همکاری آنان را بطلبید .

 6- با واگذاری تصمیم گیری به دانش آموزان در باره ی آنچه که دوست دارند یاد بگیرند و یا چگونه رفتار کنند، آیا ما دانش آموزان را بیش از حد لوس نکرده ایم ؟ آیا ما معلمان بیشتر از دانش آموزان در مورد چگونگی رفتار آنها و مطالبی که باید بیاموزند ، نمی دانیم ؟ به نظر می رسد که ما معلمان دارای مهارت های لارم در این امور هستیم ، این طور نیست ؟

پاسخ: بله و به دلیل همین مهارت ها است که ، درک بهتری از طبیعت انسان داریم . ما معلمان درک کرده ایم ، در صورتی به اهداف آموزشی مان دست می یابیم که دانش آموزانمان با جان ودل در یادگیری شرکت نمایند . ما می دانیم که اجبار برای به متابعت در آوردن دانش آموزان بد تر از بی تفاوتی آنهاست و به همین سبب سعی در جذاب نمودن یاد گیری داریم .

 7 – واقع بینانه است که باور داشته باشیم ، دانش آموزان اغلب با رغبت توافق نامه ی کلاسی را می پذیرند و قول می دهند تا به آن عمل نمایند . اما در بهترین کلاس درس نیز برخی از دانش آموزان دست به خیالپردازی می زنند و بر خلاف قوانین کلاس عمل می کنند و یا بیشترین سعی و تلاش خود در یاد گیری را به کار نمی گیرند . چرا آنان قولی می دهند که نمی توانند به آن پایبند بمانند؟

 پاسخ: قرارداد کلاسی همانند قوانینی است که همگان باور دارند که ، بهترین و مناسب ترین شیوه ی عمل کرد انسانهاست . اما همان طوری که قوانین توسط برخی افراد شکسته می شود  ، توافق نامه ی کلاسی نیز توسط برخی از دانش آموزان زیر پا گذاشته می شود . اما فرآیند شرکت دانش آموزان در تدوین توافق نامه ی کلاسی آنان را ملزم اجرا میکند . آنها به مراتب به مواد قراردادی که خود در تنظیم آن شرکت داشته اند ، بیشتر پایبند خواهند بود تا به دستورات معلم . مواد توافق نامه باید روشن و صریح بوده و انتظار می رود که دانش آموزان از آن پیروی نمایند . ما نمی توانیم قانون حد اکثر سرعت 70 مایل را تدوین کنیم ،  اما بگوییم سرعت شما بسته موقییت قابل تغییر است . یا برای مثال در قرارداد کاری بگوییم ، با هر دو فرد طوری رفتار کن که دوست داری با تو رفتار شود ، به جز در مواردی که ناراحتی یا خلق خوش نداری . انتظار می رود که در تمامی موارد و تمام مدت قوانین تصویب شده ، اجرا شوند . اگر قرار داد اجرا نمی شود، باید از خود سوال کنیم که چه علتی دارد ؟ در صورتی که به عنوان معلم سر زنشی نسبت به تلاشمان وجود ندارد ، باید به دنبال سایر علل بگردیم .

 8 – روش آموزش توام با سینرژی برای دانش آموزان با نیاز های ویژه ( استثنایی ) چگونه صورت می گیرد ؟ همیشه دو یا سه نفر دانش آموز دارای اختلال کمبود توجّه در کلاس هستند . آن ها نمی توانند به کار بچسبند و به همین دلیل مشکلات زیادی در کلاس به وجود می آورند .

 پاسخ : در ابتدا باید مثل سایر دانش آموزان با آنان رفتار کرد ، تنها نیاز به کار بیشتری در مورد ایجاد جوّ اعتماد ، از طریق مهربانی ، تشویق ، کمک و صحبت انفرادی می باشد . به محضّ ایجاد جوّ اعتماد آن ها شما را دوست داشته و سعی در برآوردن انتظارتان خواهند کرد ، البتّه کامل نخواهد بود . هنگامی که احساس یک خانواده را در کلاس به وجود بیاورید ، سایر دانش آموزان به این گونه همکلاسان خود کمک کرده و رفتار های نامطلوب را نفی می کنند . در مورد این نوع دانش آموزان ، احتمالاً نیاز به کمک افراد متخصص نیز وجود دارد .

  9- آموزش توأم با سینرژی ، تلاش و کار زیادی می طلبد . آیا فکر می کنید معلمان از چنین روشی استفاده کنند ؟ آنها به اندازه ی کافی خسته اند و نیاز به کار بیشتر ندارند .

 پاسخ : آموزش توأم با سینرژی سبب اضافه شدن با ر کاری معلم نخواهد شد. کافی است   که این مطلب در جلسات اولیه استقرار یابد ، ادامه مسیر برای معلمان رضایت بخش خواهد بود . اغلب عناصری که منجر به شیوه ی سینرژی می گردد ، طی رفتار معلم به ویژه نحوهی برخورد ، برقراری ارتباط و گفتگو وی با دانش آموزان قابل اجرا است . چنین روشی نیاز به وقت و تلاش بیشتر ندارد. شاید تلاش اساسی در مرحله ی تدوین توافقنامه ی کلاسی صورت گیرد و بقیه ی نیازبه تلاش عمده ای ندارد . اما در مقابل باز ده ای بسیار خوب داشته است  و معلم به جای احساس خستگی و کار زیاد ، احساس رضایت و خرسندی خواهد نمود .

 10 – آیا فکر نمی کنید که همه ی بار مسؤلیت به دوش معلم می آفتد؟ او  می بایست تمامی امکانات مناسب و رفاهی را برای دانش آموزان خود فراهم آورد . پس دانش آموزان چه می کنند ؟ مسؤلیت آنان چیست ؟

 پاسخ : بلی ، بار مسؤلیت بیشتر متوجه معلم است ، اما بار سنگینی نیست . در روش سینرژی این معلم است که رفاه را برای دانش آموزان خود توسط فراهم سازی نیازمندی ها ، علایق و ترجیح هایشان به وجود می آورد ، در حالی که به نظر می رسد دانش آموزان در این فرایند کاری نمی کنند . این بهایی است که ما برای توفیق آموزشمان به کودکان امروزی  باید بپردازیم . اگر بخواهیم منتظر اعمال رضایت آمیز دانش آموزان برای ایجاد خوشنودی در معلمان باشیم ، باید انتظار طولانی را تحمل کنیم . بنا براین  رویش سینرژی هم به نفع دانش آموز و هم و نفع معلم است .    

 11  _ادعاهای زیادی در مورد روش آموزش و انضبات توأم با سنیرژی شده است. آیا تحقیقات این ادعاها را پشتیبانی می کند؟

پاسخ: خیر، به دلیل این روش قبلاً به صورت رسمی به کار گرفته نشده است. بنابر این پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته، اما عناصر و پیشنهادات آن بر گرفته از نظریات روان شناسان ، روان پزشکان ، مشاوران، شاید از همه مهمتر نتیجه ی تجربیات معلمان بر جسته می باشد. و بر طبق آنچه ما در باره ی طبیعت و رفتار بشر می دانیم، آموزش توأم با سنیرژی منطقی به نظر می رسد.

12- در مدرسه ی ما برنامه ی انضباتی مدرسه که به صورت اثر بخشی تا به حال عمل نموده وجود دارد. آیا لازم است این برنامه با برنامه توأم با سینرژی جایگزین شود؟

پاسخ: انضباط توأم با سنیرژی بخشی از آموزش با چنین روشی است، بنابر این نمی توان چنین شیوه ای را بدون در نظر گرفتن آنچه معلمان تا به حال انجام داده اند، مستقر نمود.

در هر زمانی که دانش آموزان با قوانین قبلی مدرسه مشکلی نداشته و برایشان رضایت بخش است، دلیلی برای عوض کردن برنامه وجود ندارد.

جداول یاد یار

         برای اجرا و استقرار روش آموزش و انضباط توأم با تشریک مساعی، نکات زیادی را باید به خاطر بسپارید. برای راحتی بیشتر شما جداول های یاد یاری در پی خواهد آمد. این جداول شامل اشارات و نکاتی هستند که به کارگیری شان سبب عملکرد کامل عناصر نه گانه ی روش توأم با تشریک مساعی خواهد شد. از روی هر کدام یک نسخه فراهم کنید. از این نسخه ها می توان به عنوان دستورالعمل های کاری و نیز برای ارزیابی خود استفاده کنید.

هر یک از این مهارت ها را در روز تمرین کنید و تمرین مداوم مسلماً آنها جزیی از رفتارهای طبیعی شما خواهند بود.

اصول اخلاقی و اعتماد

رفتار اخلاقی شما سبب ایجاد اعتماد در دانش آموزان گردیده که هر دو این شرایط (رفتار اخلاقی و اعتماد) برای ایجاد سینرژی ضروری اند.

منظور از رفتار اخلاقی ارائه واکنش های مستمر و صحیح در برخورد با دانش آموزان می باشد.

هفت اصل اساسی اخلاق که می بایست همواره از طریق رفتارتان به نمایش بگذارید عبارتند از:

1_ مهربانی: همواره با یکایک دانش آموزانتان با مهربانی رفتار کنید.

2- ملاحظه: همیشه احترام دانش آموزان مشکل ساز راحفظ کنید.

3- باور اعتماد: باور صمیمانه ی خود را نسبت به استعداد های دانش آموزانتان به آنها نشان داده و ابراز نمایید.

4- کمک رسانی: در هر شرایطی سعی کنید تا بیشترین کمک برای دانش آموزان باشید.

5-انصاف: هرگز از فرد خاصی جانبداری نکنید، با همگان یکسان رفتار کنید.

6- صداقت: همواره با دانش آموزانتان صادق باشید. از مهارت های اجتماعی برای حفظ شأن آنان استفاده کنید.

7- صبر و بردباری: در مواجهه با خطاها صبور باشید. مدارا کنید در مقابل مشکلات تسلیم نشوید و به اهداف خود ادامه دهید.

 فرمندی

فرمندی عبارت است از مجموعه ی صفات شخصیتی که سبب جذب دانش آموزان به سوی شما می گردد.

دانش آموزان در برابر معلمان جذاب تمایل به همکاری بیشتری داشته و کم تر سوء رفتار بروز می دهند.

معلمان فرمند ، شور،اشتیاق مثبتی را با خود به کلاس درس می آورند و غالباً سبب ایجاد جوّ سینرژی در کلاس می شوند.

صفات زیر در معلمان فرمند مشاهده می شود با تمرین می تواند این صفات را جزیی از شخصیت خویش کنید.

1_لبخند زدن و حرکات مثبت بدنی : تبسم کنید و با اعتماد به نفس گام بردارید .

2_حالت دوستانه :دانش آموزان  را با اسم با اسم صدا بزنید. با آنها گپ و گفت وگوی خودمانی داشته باشید از حضورشان در کلاس اظهار خوش و قتی کنید .

3_شور و اشتیاق: نسبت به دانش آموزان به فعالیت های مدرسه و بطور کلی به زندگی شور و اشتیاق نشان دهید .

4- حساسیت : بر احساسات دانش آموزان تأکید کنید، در حین آموزش احساسات و نظرات آنان را در نظر بگیرید .

5_همدردی: هنگامی که دانش آموزان در شرایط ناراحتی قرار دارند نشان دهید که متوجه حال آنها هستید و وضع آنان را درک می کنید .

در این قسمت راه های افزایش فرمندی اراه گردیده آنها را امتحان کنید و ببینید تا چه میزان مؤثرند.

1_گپ و گفت و گویی هدفمند با دانش آموزان داشته باشید ،باب گفتو گو با آنان را بگشایید در مورد آنها مطالبی بیاموزید و آنها را به خاطر بسپارید.

2_در باره ی زندگی شخصی تان (خانواده ، حیوانات مورد علاقه ،سرگرمی ها و علایق )مطابی به آنان بگویید .

3_تجربیات شاخص خود را با آنان درمیان بگذارید(نه خیلی زیاد و نه بسیار اندک تا حدی که آنان را جلب نمایید).

4_مهارت های تخصصی خود را با آنان سهیم شوید. اگر حقیقتاً در کاری مهارت دارید ، اجازه دهید دانش آموزان تان بدانند و آنان ر ا برایشان نمایش دهید .

5_ دانش تخصصی خود را با آنها تقسیم کنید.درباره ی مطالب اعجاب آوری که آموخته اید با دانش آموزانتان صحبت کنید.

6_ به طریقی به یادماندنی خود را به آنان معرفی کنید.کارهای مثبتی انجام دهید که شما را از دیگران متمایز نماید.

7_عشق بدون قید وشرط به دانش آموزانتان ارئه کنید. همواره آنان را پذیرفته و به آنها کمک کنید.

ارتباط

ارتباط مناسب با دانش آموزان، جهت برقراری جو سینرژی در کلاس عنصری حیاتی است.

ارتباط در بهترین شکل خود عبارتست از تبادل و داد ستد اطلاعات با دانش آموزان.

کارهایی را که شما معلمان برای برقراری ارتباط مناسب با دانش آموزانتان می بایست انجام دهید عبارتند از:

1- پیش از آنکه شروع به صحبت کنید، گوش کنید. به دانش آموزان خود احترام بگذارید و دانش آموزان را برای صحبت تشویق کنید و به حرف های آنان گوش دهید.

2- پیام های دانش آموزان را درک کنید. سعی نمایید تا مسائل را از دیدگاه آنان مورد توجه قرار دهید.

3- یاریگرانه به دانش آموزان پاسخ بگویید. مشوق آنان بوده و هرگز به دانش آموزان حمله نکنید و یا آنها را مورد اغماض قرار ندهید.

4- هرگز با دانش آموزانتان بحث و مشاجره نکنید، زیرا شما برنده بحث نیستید و بحث ها نتایج منفی به بار می آورند.

شرایطی را فراهم کنید تا ارتباط شما با دانش آموزانتان افزایش یابد، در این مورد نکات زیر را در نظر داشته باشید:

1- به طور منظم به دانش آموزان توجه فردی و غیر رسمی نشان دهید. تا می توانید با آنها گپ وگفتگو کنید.

2- جلساتی را برای پرداختن به احساس و نظر دانش آموزان درباره ی فعالیت های کلاسی داشته باشید.

3-جلسات کلاسی منظمی برای بحث و حل و فصل مشکلات کلاس برقرار کنید.

4- اوقاتی را جهت صحبت خصوصی با دانش آموزان فراهم کنید، حتی زمانی که مشکلی وجود ندارد.

5- اولیا دانش آموزان را در مورد فعالیت های کلاس و چگونگی پیشرفت آنان مطلع سازید.

از مدرسه مکانی مورد علاقه برای دانش آموزان بسازید.

دانش آموزان نسبت به مدرسه بی علاقه شده اند و دائماً در مورد کسل کنندگی کلاس ها و نامربوط بودن مطالب شکوه و گلایه دارند.

توسط ارائه ی عناوین درسی و فعالیت های جالب، ما می توانیم مدرسه را مکانی جذاب برای دانش آموزان بسازیم.

به جای موضوعات و عناوین درسی که طبیعتا کسالت آور می باشند، می توانیم فعالیت هایی را که دانش آموزان از آن لذت می برند، جایگزین نماییم.

در صورتی که از دانش آموزان خود انتظار رفتار های مناسب داریم، می بایست نیاز های آنان را برآورده سازیم.

دنباله جدول از مدرسه مکانی ...

این نیاز ها عبارت اند از:

1- امنیت: دانش آموزان می باید احساس کنند که از خطرات جسمی و روانی در امانند.

2- امید: دانش آموزان می باید در مدرسه احساس موفقیت کنند و منافع ارزشمندی از مدرسه کسب نمایند.

3- پذیرش: دانش آموزان باید احساس کنند که برای معلم و برا ی کلاس مهم به شمار می آیند.

4- شأن و احترام: دانش آموزان می باید احساس شخصیت نموده و (من) آنها مورد حمله، خطر و تحقیر قرار نگیرد.

5- اقتدار:دانش آموزان می باید احساس کنند که نظر آنها در تصمیم گیری های کلاس موثر است.

6- شادی و نشاط: دانش آموزان می باید در فعالیت های کلاسی، شادی و رضایت خاطر را تجربه نمایند.

7- شایستگی: دانش آموزان می باید احساس کنند که در حال کسب دانش و تجربیاتی هستند که در زندگی آنان نقش اساسی دارد.

شما می توانید با در نظر گرفتن نکات زیر در تجدید علایق و بهبود رفتاری دانش آموزانتان به آنها کمک کنید:

1-شروع به شناخت دانش آموزانتان کنید. در چه سن رشدی هستند؟ علایق آنها چیست؟ و به چه فعالیت هایی بیشتر تمایل دارند؟

2- مواد آموزشی را با طبیعت و نیازهای دانش آموزانتان هماهنگ کنید.

3- به دانش آموزانتان حق انتخاب برا عناوین مورد علاقه ی خود و نیز حق انتخاب جهت طرق یادگیری مناسب آنها را بدهید.

4- به دروسی که طبیعتاً کسالت بار می باشند با افزودن فعالیت های شادی آور، چاشنی اضافه کنید.

5-به جای آموزش مستقیم از آموزش تسهیل کننده استفاده نمایید و به جای ریاست بر دانش آموزان آنها را هدایت کنید.

در صورتی که مجبور به آموزش عناوین کسل کننده ای هستید آنها را توسط یک یا چند مورد زیر جذاب سازید.

حرکات بدنی       نوآوری       استفاده ازمطالب اسرار آمیز        ماجرا جویی         تئاتر قصه گویی            چالش           گردش و سفر تفریحی        دعوت از افراد برجسته            اجرای نقش           فعالیت های موزون             بازیگری          موسیقی      همکاری         رقابت

بخاطر داشته باشید که دانش آموزان فعالیت های زیر را دوست ندارند:

برای مدت طولانی بنشینند          برای مدت طولانی ساکت باشند           به تنهایی کار کنند            نکات و تست ها را حفظ نمایند

تکالیف طولانی بنویسند            کارهای زیادی انجام دهند.

توافق نامه ی کلاسی

(قرار داد کلاس)

توافق نامه ی کلاس چگونگی رفتار و آموزش در کلاس درس را مشخص نماید.

توافق نامه ی کلاسی می باید شامل شیوه ی تدریس فعالیت های مربوط به یادگیری و رفتار در کلاس درس باشد.

توافق نا مه ی کلاس می بایست هم معلم و هم دانش آموز و نیز منافع هر دو طرف را در نظر داشته باشد.

توافق نامه ی کلاس انتظارات و زمان انجام آنها رانشان می دهد.

یکی از شیوه های کمک به دانش آموزان برای تدوین توافق نامه ی کلاسی پیروی از گام های زیر است:

1-از دانش آموزان خود بپرسید که از چه چیزی مدرسه بیشتر لذت مب برند؟ از گفته هاشان یادداشت تهیه کرده و آنها را در یک جدول و یا تخته سیاه بنویسید.

2- از دانش آموزان خود بپرسید که از چه چیزی مدرسه بدشان می آید؟ گفته هاشان را یادداشت کرده و آنها را در جدول و یا تخته سیاه بنویسید.

3- از دانش آموزان خود بپرسید چه صفاتی از معلمان محبوبشان را بیشتر می پسندند.

4- از دانش آموزان خود بپرسید از چه صفات یا خصوصیاتی در معلمان خود بیزار بوده اند.

5- از دانش آموزان خود بپرسید چه فعالیت های در کلاس را ترجیح می دهند. از چه نوع فعالیت هایی بیشتر لذت می برند؟

6- از دانش آموزان خود بپرسید کدامیک از فعالیت های کلاس را دوست ندارند.

7- از دانش آموزان خود بخواهید تا عناوین و یا موضوعات درسی را که از آنها لذت نمی برند اما در عین حال اعتقاد دارند که این متون برای یادگیری لازم می باشند را مشخص کنند.

8- از دانش آموزان خود بپرسید که دوست دارند تا همکلاسی هایشان با آنان چگونه رفتار کنند و چه رفتار هایی از همکلاسی ها را نمی پسندند.

9- همه ی آنچه که دانش آموزان از آن لذت می برند و ترجیح می دهند را لیست کرده، این موارد را در توافق نامه تاکید کنید.

10- همه ی آنچه که دانش آموزان دوست را ندارند را لیست کرده در توافق نامه به پرهیز و اجتناب از آنها اشاره می کنند.

11- جدولی از آنچه که دوست می داریم و آنچه که دوست نمی داریم تهیه کنید و سپس به دانش آموزان خود کمک کنید تا:

12- خلاصه ای از عباراتی شامل چگونگی رفتار معلم و دانش آموزان در کلاس را تهیه نمایند.

لیست                                                     لیست

آنچه که دوست می داریم                                     آنچه که دوست نمی داریم  

توافق نامه کلاسی

( چند جمله یا عبارت مشخص )