نکاتی پیرامون تعلیم وتربیت کنونی (تربیت طربناک اثر دکتر کریمی)
تعلیم وتربیتی اصیل وپایدار است که خود جوش ودرون زاباشدوازهرگونه اجبارواکراه عاری باشد،بویژه درتربیت اخلاقی که بایدفضایل معنوی درافراد ازجان ودل ونه از روی تظاهروریاوبخاطر کسب پاداش واجتناب از تنبیه سربزند.هرگونه تحکم، آدمی راازصداقت وخلوص دررفتاراخلاقی باز می دارد.
تعلیم وتربیت کنونی دراغلب موارد بیش از آنکه اخلاق رادرونی کند،دانش آموزان راواداربه تظاهر لخلاقی می کند وبیش از آن که آنها ازنفس اعمال ورفتار نیک خود لذت ببرند سعی در کسب پاداش های بیرونی برای نقش بازی های اخلاقی دارند،برای همین است که ریا وتظاهر جای خود را به اخلاص واعتقاد درونی می دهد.
جوانگ درطریقت دائو پیروان خود را چنین وصف می کند:
* آنان راست ودرست بودند بی آنکه بدانند"چنین بودن"درستکار بودن است.
* یکدیگر رادوست می داشتند بی آنکه بدانند " چنین کردن "نیکخواه بودن است.
* صمیمی بودند بی آنکه بدانند این "وفاداری" است .
* به عهدشان وفا می کردند بی آنکه بدانند" چنین کاری" درست بودن است.
* یارهم بودند بی آنکه در" اندیشه ی" دادن یا گرفتن باشند.
دردناکی آنجاست که بدانیم تربیت دینی به تظاهر دینی بودن وتربیت اخلاقی به نفس بازی های تصنعی تبدیل شده است واین نقاب وحجاب خود مانع دیدن چهره واقعی تربیت شدگان می گردد.
برای خروج از مدار ریا وتظاهر باید فرایند یادگیری رابا لذت ونشاط همراه ساخت ومعرفت ودانش رابا طرب وفرح باطنی نیرو بخشید.
فقدان دلبستگی ونبودعلاقه وپیوند بین محتوای آموزشی ونیازهای بنیادی زندگی موجب شکست،بیهودگی،سرخوردگی ونهایتا افسردگی وغمناکی در فضای تعلیم وتربیت مدرسه می شود.
برای اصلاحات درنظام تعلیم وتربیت باید ازانسان وفرهنگ حاکم براوشروع شود،نیروی انسانی در نظام تعلیم وتربیت تنها عنصر ذی روح برای تحول واصلاح است.
ذات نایافته از هستی بخش کی تواند که شود هستی بخش
تنها راهبرد اثربخش درتبدیل تعلیم وتربیت سوگناک به تعلیم وتربیت طربناک،گزینش ونگهداشت وآموزش نیروی انسانی فعال وخلاق است.
گام آغازین در تربیت نیز باید از راه میل ونیاز ورغبت واشتیاق صورت گیرد.هیچ گونه اقدام تربیتی وهیچ پیام اخلاقی بدون اتصال وارتباط با میل قلبی پا بر جا نخواهد ماند.
همان گونه که مولای متقیان حضرت علی (ع) فرمود:
بر ای قلبها "میلی" و"انزجاری" است،پس تلاش کنید تا دلها را از ناحیه "میل ورغبت" به کار گیرید چرا که اگردل به نا خواه واکراه به کاری واداشته شود کور گردد.
چون ندای وصل بشنودن گرفت اندک اندک مرده جنبیدن گرفت
ویژگی تربیت دینی این است که خوشبختی ونیک بختی آدمی، نه در تزیین "محیط بیرونی" بلکه در زینت محیط روانی ونگاه درونی او نهفته است.
در تربیت مخصوصا تربیت دینی تعامل صمیمانه مربی ومتربی خود موجب جذبه وشور ونشاط است.برخورد معلمان با دانش آموزان باگشاده رویی ،آسان گیری، اقتدار معنوی،جاذبه هنری ونیک رفتاری ونیک کرداری همراه است.
مربیان ومعلمان بایداز میان کسانی انتخاب شوندکه شخصیتی جذاب داشته وخوش طینت وخوش نیت باشند این افراد باید به انواع جاذبه های زیر مشهور باشند:
1-جاذبه های ظاهری.
2-جاذبه های اخلاقی (گشاده رو،خوش طبع،خوش خلق،ملایم و...)
3-جاذبه های گفتاری (هنر ارتباط فعال واثربخش و...)
4-جاذبه های خط ونوشتار.
5-جاذبه های علمی(باهوش،زیرک،عاقل،منطقی،منصف و...)
6-جاذبه های رفتاری(آسان گیر،خوش رفتار،خوش برخورد وخوش سلوک و...)
علاوه بر موارد فوق مشارکت دانش آموزان دربحث تربیت دینی وفعالیت های تربیتی باید بر اساس سه اصل:
رغبت اختیار و خودانگیختگی باشد.
ایجاد زمینه انتخاب به جای الزام وراهنمایی به جای فرماندهی در فرایند تربیت.البته باید گفت که تربیت منحصر به محیط مدرسه نمی شود ونقش معلم نیز در انتقال دانش ومعلومات درسی محدود نمی شود. در اینجا همکاری خانه ومدرسه ونهادهای فرهنگی وتربیتی به منظور نیل به اهداف تربیتی در جامعه ضروری واجتناب ناپذیر است.
بازار جهان ومواظبت انسان (کتاب آشپز قرن)
ملتفت باش که از دایره بیرون نروی
چون به بازار جهان آمده مغبون نروی
زین تجارت کف خالی دل پر خون نروی
ترک موسی نکنی همره قارون نروی
چون که این نفس فرومایه دژمحکم توست
علت آن است که هرچه بدهندت کم توست
وقت مردن چه تفاوت به تن تاجر ولر؟
می روند هردو زدنیاکف خالی دل پر
خوابگاه ابدی گور بود غصه مخور
متکا خشت وتشک خاک ولحافت آجر
به خدا غیر عمل نیست کسی یاور تو
این بود قول خدا حضرت حق داور تو
در برای چشم تو دادم قرار
چون به نامحرم رسیدی هم گذار
غیر من نامحرم است ای هوشیار
کارهایت راهمه بامن گذار تاتو راسلمان ومقدادت کنم
هست جنت دردهان ودست تو
مرحباجانم ،بنازم شست تو
ما سواباشدمقام پست تو
این ملائک جملگی پا بست تو خواستم تا آدمیزادت کنم
خویش را از حب دنیا ثانی قارون مکن
هم ردیف بلعم وبن ملجم وهارون مکن
گرچه موسیقاردانی طبع راموزون مکن
بی خبر ازآفرینش شکوه از گردون مکن توبنا راکج نهادی،چرخ کج رفتارنیست
هیچ یادت هست درصلب پدر
قطره آبی بودی ازخودبی خبر؟
نی بدی دختر به صورت نی پسر
بی حواس وبی شعوروکوروکر گویمت ازخودخبردارت کنم
این بساط شهشهانی زآن توست
احترام خسروانی زآن توست
این چراغ آسمانی زآن توست
این تمام زندگانی زآن توست هم به فرمان آتش وبادت کنم
رفتی انسان ازچه حیوان آمدی؟
هش برفتی مست وحیران آمدی
خودبه پای خودبه زندان آمدی
چون به درگاهم پشیمان آمدی خوش بیا کز لطف آزادت کنم
مدیریت ازنگاه صاحبنظران:
1- فایول از صاحبنظران علم مدیریت می گوید مدیریت یعنی"پیش بینی فعالیت ،برای نیل به هدفهای سازمان در آینده" (تاکید بر برنامه ریزی)
2- چستربارنارد از دیگرپیشگامان علم مدیریت می گوید:"مدیریت یعنی همکاری دو یا چند نفر انسان برای نیل به هدف معین ومشخص" (تاکید بر تعامل وهدف)
3- مری پارکر فالت از پیشاهنگان مکتب روابط انسانی می گوید:"مدیریت عبارت است ازهنر انجام دادن کارها به وسیله ی دیگران" (تاکید برهمکاری وروابط انسانی)
4- دکتر علی رضاییان از صاحبنظران ایرانی می گوید: مدیریت یعنی "مدیریت،فرایند به کارگیری موثر وکارآمد منابع مادی وانسانی دربرنامه ریزی،سازماندهی،بسیج منابع وامکانات،هدایت وکنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی وبر اساس نظام ارزشی موردقبول،صورت می گیرد"
5- استاد مطهری (ره)در کتاب مدیریت ورهبری در اسلام مدیریت را اینگونه تعریف کرده است:"مدیریت یعنی مجهز کردن نیروها،تحریک نیروها،آزاد کردن نیروها ودر عین حال کنترل نیروها ودر مجرای صحیح انداختن آنها،سامان دادن،سازمان دادن وحرارت بخشیدن به آنها"
علاوه بر مطالب فوق علمای مدیریت مسائل مربوط به سازمان ومدیریت را در یک الگوی مفهومی به دودسته تقسیم کرده اند:
الف)وظائف مدیریت که شامل:
1-برنامه ریزی 2-سازماندهی 3-کنترل 4-هدایت وسرپرستی
ب)فنون مدیریت که شامل:
1-تکنیکها وفنون علوم رفتاری 2-فنون وتکنیکهای مقداری 3-فنون تصمیم گیری 4-تکنیک ها وفنون تجزیه وتحلیل