مدیریت وکلاسداری جذاب ۱۰
- اولویّت های دانش آموزان در یادگیری : اغلب دانش آموزان زمانی از مدرسه لذّت می برند که به یادگیدی با شیوه های خود تشویق شوند . آنها دوست ندارند که معلم مرتباً به آنها بگوید که چه بکنید ، دوست ندارند برای مدّت طولانی ساکت نشسته وتنها شنونده باشند ، دوست ندارند خودشان به تنهایی کار کنند. دوست ندارند که فقط حقایق مربوط به دانش را حفظ کنند ، تکالیف طولانی و تکراری انجام دهند ، همچنین دوست ندارند در موقعیّتی رقابت کنند که فقط همیشه دو یا سه نفر معینی برنده ی این رقابت باشند . آنها دوستدار صحبت با یکدیگرکارگروهی ،حرکت به اطراف ، انجام کارهای خلّاق و ثمربخش با دستهای خودشان ، و کار بر روی پروژه ها می باشند. آنها تنوع را دوست دارند . از رقابت های تیمی و گروهی لذّت می برند و همواره می خواهند رکوردهای قبلی را بهبود بخشند. از کامپیوتر و رسانه های مثل تلویزیون خوششان می آید . از یادگیر ی زبانی که موزون، ریتمیک و آهنگین است لذّت می برند. از گفتن وشنیدن داستان ها لذّت می برند. از ایفای نقش و تقلید کردن خوششان می آید. از رقص، کف زدن، موسیقی و فعالیّت های موزون استقبال می کنند .
3 – به دانش آموزان در انتخاب عناوین درسی و فعّالیّت هایی که به آن علاقمندند کمک کنید .
به محض آنکه دانش آموزی راه یا شیوه ی یادگیری خود را انتخاب کند ، می تواندعناوین مورد علاقه خود را برگزیند . معلمان از اینکه کل طرح درس ، با واگذاری حق انتخاب به دانش آموزان در هم می ریزدو کارشان را دچار مشکل می کند ، کمتر به آنها حق انتخاب می دهند. در حالیکه چنین نیست ، دانش آموزان در عین انتخاب می توانند عناوین معین درسی را دنبال کنند. برای مثال اگر دانش آموزی از خواندن مطلبی درباره ی گیاهان و چگونگی رشد آنها اکراه دارد ، شما می توانید به او حق انتخاب بدهید بطوریکه این دانش آموزان با کاشت یک دانه از گیاهان بتواند گزارشی درباره ی رشد گیاه بنویسد . مثال دیگراینکه اگر دانش آموزی خواندن مطالب درباره ی قسمت های مختلف اسکلت بدن انسان را دوست ندارد ، می توانید اورا تشویق نموده تا با یک نرم افزار کامپیوتر این قسمت ها را برای کلاس نمایش دهد .
یکی از روش های تمرین انتخاب برای دانش آموزان در تهیه ی لیستی از عناوین یک درس است و سپس می توانید به دانش آموزان بگویید که بر حسب میل خود مختارند می توانند قسمتی را برگزیده روی آن کار کنند. و دریافت های خود را برای کلاس بگویند . در ضمن می توانید در کلاس مطرح کنید که برخی از قسمت ها انتخابی نخواهند بود ، امّا برخی قسمت های دیگر را می توانند به دلخواه خود برگزینند .
سالیان متمادی است که گلاسر درباره ی مفهوم «« آموزش کیفی »» صحبت کرده و آن را معرفی می نماید. او می گوید امروز معلمان تکه پاره هایی از اطلاعات را به دانش آموزان می آموزند فقط به همان اندازه که برای جواب کوتاه تستهای آنان مفیدواقع شود بیشتر این اطلاعات در زندگی دانش آموزان کاربرد چندانی ندارد. گلاسر معتقد است که معلم می بایست هر آنچه را ارائه نماید که برای دانش آموزان مفید و جالب باشد ، مطالب نا مفید و غیر جالب باید به دور افکنده شوند . او می گوید : معیار کیفیت مواد آموزشی ارزشمند و مفید بودن آنها برای دانش آموزان است . همچنین او اعتقاد دارد که اگر به دانش آموزان اختیار داده شود که نوع یادگیری خود را انتخاب کنند ، اکثر دانش آموزان مهارت آموزی را بر می گزینند زیرا به آنها در مسیر زندگی کمک می کند . دانش و اطلاعات برای آموزش مفید است که یکی از شرایط زیر را دارا باشد( گلاسر 1993):
1- اطلاعات مربوط به یکی از مهارت های مهم باشد .
2- اطلاعات برای یادگیری ، مورد درخواست دانش آموزان باشد .
3- اطلاعات از دیدگاه معلم به طور کلی ، برای دانش آموزان مفید واقع شود.
4- اطلاعات برای آمادگی امتحان ورودی به کالج یا دانشگاه مورد نیاز باشد.
به اعتقاد من ،هم بعد کسب دانش ( نظری ) و هم بعد مهارت آموزی ( عملی ) هر دو برای داننش آموزان ضروری است . تعایم و تربیت مستلزم آموزش دانش است ، زیرا دانش مارا در ارتباط با جهان ، گذشته ، آینده و جامعه مان قرار می دهد . مسلماً آموختن اطلاعات از نوع دانش ( دروس نظری ) به لذّت تجربه هنر ، موسیقی و ورزش نخواهد بود و دانش آموزان ممکن است با اشتیاق آنها را فرانگیرندو این وظیفه ی معلم است که دروس نظری را جذّاب تر و کاراتر نماید . احتمال کمی دارد که دانش آموزان درباره ی مطلبی همچون،جهان ، کهکشان ، ذرّات اتمی و انرژی از ما معلمان سوال کنند .به اعتقاد من دانش آموزان باید به سوی مطالب هدایت شوند. این هدایت می تواند به طرق مختلف صورت گیرد برای مثال برخی دانش آموزان با جذّابیت مطلب برخی با مثال ها بعضی دیگر با مطرح کردن سوالات مشوق و عدّه ای دیگر با مطرح نمودن مطالبی از پیرامون که بدان علاقمندند به سوی دانش هدایت می شوند . ما معلمان کافی است ابتدای راه را نشان دهیم . باقی را خود آنها طی می کنند .
4 – به عناوین درسی که به طور طبیعی جذّاب نیستندچاشنی اضافه کنیدو ازکارآمدی و مفید بودن مطالب به دانش آموزان بگویید. حتی برخی مهارت آموزی ها نیز برای دانش آموزان از جذّابیّت برخوردار نمی باشد . هجی کردن کلمات جدول ضرب سینوس ، تانژانت و کسینوس می توانند غیر جذّاب باشند. چگونه به عناوین درسی که دانش آموزان بدان علاقه ای ندارند جذّابیّت ببخشیم ؟
انجام دو عمل مفید است ، اول اینکه کمی چاشنی به دروس غیر جذّاب اضافه کنیم ، دوم این که از مفید بودن مطالب مورد یادگیری برای دانش آموزان بگوییم . همانطوریکه برای بهتر شدن مواد خوراکی بی مزه از سس و چاشنی استفاده می کنیم ، می توان با افزودن مطالب جالب و دوست داشتنی به مطالب درسی ، آنها را جذّاب تر نمود.در این جا برخی از عوامل که مورد علاقه ی دانش آموزان ذکر شده است ، با کمی خلّاقیت می توان از برخی عوامل در جذّاب نمودن عناوین کسل کننده و غیر جذّاب استفاده نمود . این عوامل عبارتند از :
- حرکت
- تازگی
- اسرار آمیز بودن
- ماجرا جویی
- نمایش
- داستان گویی
- چالش
- اجرای نقش
- موزیک و ریتم
- اردوهای تفریحی
- سخنرانان مدعو
معلمان مقطع ابتدایی از ، کف زدن ، لی لی کردن و سرود خواندن برای آموزش اعداد در کلاس های اول استفاده می کنند. هم چنین از طریق قصّه گویی بسیاری لز لغات جدید و نیز تلفظ ها را به دانش آموزان خود یاد می دهند. آموزگاران سالهای بالاتر برای مثال به دانش آموزان می گویند : «« شرط می بندم تو نمی توانی این تکلیف را در عرض ده دقبقه انجام دهی ، یا این مسئله را حل کنی »». برخی از معلمان توسط اجرای نقش و با استفاده از نمایش ، یادگیری را به انجام می رسانند . عدّه ای نیز دانش آموزان را به گردش های علمی متناسب با دروس می برند و طی آن بسیاری از مطالب درسی را به آنها می آموزند .
دومین طریق برای جذّاب نمودن عناوین درسی کسل کننده ، فروش آنها به شرط مفید بودنشان است . جک کولیس در کتاب مشهوری با عناوین «« هنگامی که مشتری می برد فروشنده بازنده نیست»»( 1998)، چگونگی برخورد شرکت های تجاری را با مشتریانشان شرح می دهد.او می گویدمردم به دودلیل جنسی راخریداری می کنند.یا به دلیل برآوردن یک نیاز و یا برای د اشتن احساس بهتر.شاید شما دوست نداشته باشیدکه خود را به عنوان فروشنده ای فرض کنیدکه درحال فروش مطالب درسی به دانش آموزان (مشتریان) می باشد . اما همانطور که کولیس می گوید : اگر دانش آموزان شما احساس کنند هر آنچه به آنها آموخته می شود سودمندو با ارزش است ، مسلماً شما بازنده نخواهید بود.کولیس همچنان می افزایند که زمانی می توانید جنس را به مشتری بفروشید، که ازرش جنس را به وی بشناسانید . هنگامی که ما با دانش آموزان سر و کار داریم ، اگر درباره ی منافع و موارد استفاده ی مواد درسی صحبت کنیم ، از خواست ما پیروی نموده ، حتّی کسل کننده ترین عناوین درس را دنبال خواهند کرد.
5- در زمان های مناسب ، شیوه های تسهیل کننده آموزش را به کار ببرید. در اکثر مواقع معلمانی از شیوه های آموزش مستقیم استفاده می کنند . در صورتی که دانش آموزان کلاس شما با انگیزه ی بسیار و مشتاق یادگیری باشند، استفاده از شیوه های مستقیم آموزش بهترین روش است. در این صورت شما می دانید که نیازهای دانش آموزانتان چیست و در جهت علایق آنها کلاس را به پیش می برید . مطالب درسی را ارائه کرده ، کمک های لازم را عرضه می دارید و اشتباهات را تصحیح می کنید . اما همان طور که اغلب ما می دانیم ، بیشتر دانش آموزان امروزی ، تلاش زیادی جهت یادگیری مطالبی که به آن ها می آموزیم از خود نشان نمی دهند . بیشتر معلمان با چنین دانش آموزانی پیش از شروع دچار ناامیدی می شوند. معلمانی که از روش آموزش مستقیم استفاده می نمایند نکات زیر را به اجرا می گذارند:
* معیارهای درسی را مشخص نموده و تکلیف یادگیری را سازمان دهی می کنند.
* مطالب درسی را ارائه داده سپس آن ها را توضیح می دهند و پس از آن تکالیف را معین می کنند.
* به ندرت درباره ی مطالب درسی و خواسته های مرجح آنان سوال می کنند.
* به دانش آموزان نمره می دهند و اشتباهات آنان را تصحیح می کنند.
* کوشش می کنند تا دانش آموزان را به پیروی و متابعت وادارند.
اگر شما به عنوان معلم اقدامات بالارا انجام داده ، امّا متوجّه شوید که دانش آموزان مقاومت کرده و سوء رفتار نشان می دهند ، در آن زمان است که از شیوه های تسهیل کننده استفاده خواهید کرد. این شیوه به دلیل در نظر گرفتن نیاز و خواست های دانش آموزان نتایج بهتری به بار می آورد. معلمانی که از شیوه ی تسهیل کننده استفاده می کنند اقدامات زیر را در کلاس انجام می دهند ( البته در کلاس های ابتدایی چندان مؤثر نخواهد بود ) :
* برنامه ی درسی را درکلاس به بحث می گذارندتاعناوین مورد علاقه ی دانش آموزان روشن شود .
* دانش آمزان را برای انتخاب عناوینی از دروس که مایل به مطالعه ی عمیق در آن هستند ، کمک می کنند.
* در مورد چگونگی انجام تکالیف و کارها با دانش آموزان صحبت می کنند و امکانات مختلفی را در نظر می گیرند .
* منابع مورد نیاز ، آنچه که دانش آموز باید به انجام رساند و زمان مورد نیاز برای انجام آن را معین می کنند.
مرور مطالب
دانش آموزان دائماً از کسل کننده گی مطالب درس و مدرسه صحبت می کنند . زمانی که ما آن ها را وادا ربه کارهای تکراری و کسل کننده می کنیم ، آنها در مقابل مقاومت کرده و از خود سوء رفتار نشان خواهند داد . چنین شرایطی را می توانند توسط همخوان سازی فعالیّت های یادگیری با نیازها ، طبیعت ، توانمندیها و خواست های دانش آموزان ، تصحیح نموده . چنانچه مشاهده کرده اید هر یک از دانش آموزان نیازهای معینی دارند سعی دارند تا این نیازها را در محیط مدرسه ارضاء نمایند . شما به عنوان معلم باید از برآورده شـدن نیـازهای دانش آموزانـتان مطمئن شوید . یک بـار دیگر این نـیازها را برمی شماریم:
1- امنیّت : احساس امنیّت جسمی و روانی .
2- امیـد : حفظ این باور که در آینده فرصت ها و چالش هایی وجود خواهد داشت .
3- شأن و احترام : حفظ حس مثبت بودن و شایستگی .
4- پذیرش: در نظر گرفته شدن ، تشویق و عضویّت در گروه .
5- قدرت : کنترل داشتن بر برخی از .رویدادهای مهمّ زندگی .
6- لذّت : مشغول بودن به فعالیّت های لذّت بخش و ترغیب کننده .
7- شایستگی : دانستن ، فهمیدن و از عهده امور برآمدن .
دانش آموزان در روش های انجام تکالیف ، با یکدیگر متفاوتند . تا آنجا که می توانید به آنها در انتخاب روش یادگیری آزادی عمل بدهید . دانش آموزان دوست دارند تکالیف خود را هم زمان با فعالیّت های زیر انجام دهند:
* با دیگران صحبت کنند .
* تحرّک داشته باشند.
* کار ثمر بخش و خلّاق انجام دهند.
* دست های خود را به کار گیرند .
* در پروژه های گروهی شرکت داشته باشند.
* در کارهای همراه با تعاون شرکت کنند.
* رقابت گروهی ( تیمی ) داشته باشند .
* تلاش در جهت تفوق در امور .
* از کامپیوتر و رسانه استفاده کنند.
* از زبانی که دارای تقارن ،توازن و هماهنگی است استفاده کنند.
* از داستان ها و قصّه بهره گیرند .
* ایفای نقش کنند یا نمایش دهند .
* فعّالیّت هایشان توأم با ریتم و تکرار ، موسیقی ، سرود ، کف زدن و رقص همراه باشد .
دانش آموزان دوست ندارند که :
* برای مدّت زمانی طولانی بنشینند.
* برای مدّت زمان طولانی سکوت کنند .
* به تنهایی کار کنند.
* مطالب را به صرف گرفتن نمره به خاطر بسپارند.
* تکالیف طولانی بنویسند .
* کارهای شلوغ و تکراری انجام دهند .
* تکالیف طولانی را بخوانند .
* در رقابت های فردی که در نهایت فقط چند نفر به مقام ممتاز می رسند شرکت کنند.
برخی از عناوین درسی برای دانش آموزان جذّاب است ، امّا نه همه ی عناوین . معلمان می بایست به دانش آموزان خود حقّ انتخاب در مورد روش مطالعه بدهند . در شروع برنامه ی درسی به دانش آموزان اجازه دهید تا عناوین درس مورد علاقه خود را انتخاب نمایند . همچنین از عناوین درسی جایگزین برای موضوعاتی که مورد علاقه یشان نمی باشد استفاده کنید. به آنان اجازه دهید محلّ نشستن در کلاس و همکار درسی خود را انتخاب نمایند ، و زمان تحویل تکلیف و نوع تکلیف را مشخّص کنند.
روش آموزش مستقیم برای دانش آموزان با انگیزه ی بالا بسیار مفید است ، اما زمانی که دانش آموزان انگیزه درسی کافی ندارند ، باید از روش تسهیل کننده استفاده شود . هنگامی که به این گونه دانش آموزان اجازه ی تصمیم گیری در مورد مطالب و شیوه های انتخابی خودشان را می دهید ، آنها با علاقه ی زیادتری همکاری نموده و خود را بهتر عرضه می کنند . در اکثر موارد استفاده از روش تسهیل کننده موجب رضایت خاطرتان خواهد شد و چنانچه این رضایت حاصل نشد می توانید موضوع را با دانش آموزانتان در میان بگذارید.
خلاصه ی آنچه که تا به حال خوانده اید :
ما به پنچ عنصر مهم در ایجاد هماهنگی کلاس اشاره کردیم ، معلم مسئول است که این پنج عنصر را در زمان لازم به اجرا بگذارد . پس از این چهار عنصر باقی مانده را مطالعه خواهیم کرد.همکاری بین شما و دانش آموزانتان برای قرار دادن عناصر چهار گانه در کنار هم ضروری است . عنصر بعدی مورد بحث قرار داد یا توافق نامه کلاسی است. توافق کلاسی عبارت است از تصمیماتی که شما و شاگردانتان در مورد چگونگی رفتار و کار در کلاس متفقاً اتخاذ می کنید.
در باره ی این مطالب فکر کنید.
1- از نظر شما برآوردن کدام یک از نیازهای شاگردان در کلاس آسان تر است ؟ کدام یک مشکل تر است ؟ چرا بسیاری از معلمان امکان برآوردن نیازهای دانش آموزان را فراهم نمی کنند؟
2- فکر می کنید به چه دلیل دانش آموزان امروزی مدرسه را جای با ارزشی نمی دانند؟ تا چه حد قادرید به دانش آموزان خود کمک کنید تا از مدرسه لذّت ببرند ؟ با چه درصدی از موفّقیّت دانش آموزانتان راضی خواهید بود ؟ 70%یا 85% یا بیشتر ؟
3- معلم هدایتگر ( روش آموزش مستقیم ) و معلم تسهیل کننده مخالف یکدیگر عمل می کنند . روش های معلم هدایتگر روشن ، دقیق و هدفمند می باشد . در مقابل آن روش معلم تسهیل کننده مبهم است . معلمان نمی دانند که دانش آموزان در مقابل ، چه عکس العملی خواهند داشت ، درس چگونه به پیش خواهد رفت ؟ و نتایج چگونه خواهد بود ؟ با وجود همه ی این ها آیا فکر می کنید معلمان تمایل به استفاده از روش های تسهیل کننده خواهند داشت ؟ بله یا خیر . چرا؟
4- به ایّام گذشته ی خود در مدرسه فکر کنید . خسته کننده ترین درس شما چه درسی بود ؟ موضوع درسی که بیشتر از همه رنج بردید کدام بود ؟ اگر قرار باشد همان مطلب درس را شما برای دانش آموزانتان تدریس کنید ، الف ) برای ایجاد جذّابیّت در درس چه می کنید ؟ ب ) برای ترغیب در جهت این که این مطلب درسی ارزش تلاش و زمان صرف شده را خواهد داشت ، به آنا ن چه می گویید ؟
5- برای درجه بندی سطح ترجیحات خود ببینید آیا می توانید الف ) آنچه را که دانش آموزان دوست دارند مشخّص کنید ، ب ) نیازهایشان بشناسید ج ) اولویّت هایشان را تشخیص دهید ، سپس روش آموزش خود را با در نظر گرفتن حداکثر توجّه به طبیعت ، نیازها ، و روش های مرجّح دانش آموزانتان خلاصه کنید .
قرداد کلاسی ، برای یادگیری بیشتر ، سرگرمی و سازش دانش آموزان با یکدیگر
یک معلم کلاس ششم در مورد چگونگی توافق در کلاس چنین گزارش می کند : در اولین روز مدرسه ، به هنگام دیدار با دانش آموزان ، خود را به آنان معرّفی نموده و از دیدنشان ابراز خوشحالی کردم . با گرمی با آنان گفتم که برای کار با آنها و آموزش و به آنها آماده ام و نیز اضافه کردم که مطمئنم سال خوب و پر بار و مملو از یادگیری های جدید خواهیم داشت و سپس مطالب درباره ی مقررات مدرسه گفتم . مکانهای متفاوتی از قبیل : ریختن ، دست شویی ، زمین بازی ، اتاق استراحت ، کتاب خانه و اتاق بهداشت را به دانش آموزان نشان دادم . دانش آموزان از اولین جلسه ی آشنایی با معلم و مدرسه بسیار خشنود بودند وضعیّت نیمکت ها در کلاس قابل تغییر بود ، طوری که دانش آموزان می توانستند به تناسب درس هم به صورت دایره وار وهم به صورت ردیف های پشت سر هم بنشینند . به منظور تمرین در بحث های گروهی از آنان خواستم که به صورت یک دایره گرد هم بنشینند و من نیز در این دایره قرار گرفتم . با آنها آموختم که از این پس برای بحث در مورد مطالب کلاسی به تصمیم گیری هایی لازم نیز ، به همین ترتیب عمل خواهیم کرد . سپس به آنها گفتم به نحو دایره نشستن برای مذاکرات کلاسی که در صحبت کردن همگی حقّ مشارکت دارند این نوع نشستن یک شرایط برابری برای همه ی افراد ایجاد می نماید ، در این شرایط هر نفر نظرات خود را ( بدون اشاره به نامشان ) درباره ی مواردی که در مدرسه از آن بیزارند ، بیان نمایند . نظرات شامل موارد زیر بود:
* بد زبانی ، اذّیت و آزار و دست انداختن دیگران
* انجام تکالیف زیاد در مدرسه
* این که چیز جالبی برای انجام دادن وجود تداشته باشند ( نه تفریح صحبت کردن – صحبت کردن خنده کردن ویا مسائل دیگر )
* تکالیف کسل کننده و زیاد و خواندن مطالب تکراری و زیاد
* معلمانی که انتظارات و توقّعات بیش از اندازه و غیر منطقی از دانش آموزان داشته و کج خلق اند .
* کوچک شمردن شدن از طرف معلمان و یا هم همشاگردی ها (تعنه زدن ،اسم گذاری)
* به سرعت گذشتن از صحبت های دانش آموزان توسط معلم یا نشنیده گرفتن حرف های آنان از طرف آموزگار
آن گاه من در قسمتی همه ی نظرات دانش آموزان را یادداشت کردم . سپس به آنها اطمینان دادم که به شرط همکاری با یکدیگر هیچ یک از موارد ذکر شده در کلاس درس ما اتّفاق نخواهد افتاد . آن گاه از آنها خواستم تا نظرات خود را درباره ی مواردی که مطلوب و خوشایندشان بوده است بگویند و آنها این موارد را چنین معرّفی کردند :
* مشارکت با همکلاسی ها در کار ، بازی ، ورزش و سایر فعّالیت های جذّاب
* پرداختن به فعّالیت های سرگرم کننده مثل ورزش ، هنر ویا نمایش
* ملاقات با معلمانی که رفتاری دوستانه و توأم با کمک رسانی با آنها داشته اند و نسبت به خطاهای احتمالی آنان سرزنش وتنبیه اعمال نکرده اند .
این نظرات نیز در یک برگه گردآوری شد آن گاه من به آنها قول دادم که با تشریک مساعی با یکدیگر می توانی شاهد موارد بهتری در کلاس درسمان باشیم . سپس به آنها گفتم من برخی رفتارهارا در کلاس درس نمی پسندم و امیدوارم با همکاری شما محقق شود .
لیست رفتارهای مورد انتظار من به عنوان معلم از این قرار است :
* رفتارهای با ملاحظه ، که این رفتارها شامل مؤدب بودن ، مهربانی و کمک رسانی به یکدیگر است .
* مسؤلیت پذیری در امر یادگیری ، توجّه به مطالب درسی ، مشارکت در یادگیری و انجام کامل تکالیف .
* ارائه ی کارهای با کیفیت ، برای مثال کارهایی که انجام آن سبب افتخار و غرور دانش آموز شود .
* نسبتاً آرام بودن و شلوغ نکردن .
برای هر یک از انتظارات خود در جهت توضیح بیشتر از منظورم یکی از نیازهای شخصی ، یک مورد منفی و یک مورد مثبت را برایشان مثال زدم . در این هنگام برای استراحت و تنفس کلاس را ترک کردیم . زمانی که به کلاس برگشتیم ، مروری بر نیازها و انتظارات مدرسه کرده و نیز آنچه در مدرسه مطلوب و یا نامطلوب است یادآوری نمودیم . از آنها سوال کردم آیا ما می توانیم برای اداره ی کلاسمان در طی سال به توافقنامه ای دست پیدا کنیم؟ قرار شد که این توافقنامه با انتظارات من و خواست های آنان مطابقت داشته باشد و رفتارهای توافق شده درآن گنجانیده شود .
موارد فهرست توافق به قرار زیر بود :
1- هر فرد در کلاس قابل احترام است خواه معلم باشد و خواه دانش آموز .
2- تمام فعالیت های کلاس و تکالیف تا آنجا که ممکن است خوشایند و مطلوب باشد .
3- همه ی دانش آموزان می بایست در ارائه کارهای با کیفیت تلاش بیشتری کنند.
4- معلم همواره برای کمک به دانش آموزان آماده باشد.
5- در صورتی که موضوعی مورد موافقت نبود در باره ی آن به طور مؤدبانه ، یا به صورت فردی و یا در بحث گروهی صحبت شود .
برای بحث در مورد توافقنامه ، من مثالهای از دانش آموزان پرسر و صدا و شلوغ برای ایشان آوردم ونیز از رفتارهای مؤدبانه برایشان مثال زدم . سپس از آنها سوال کردم ، در صورتی که ما به قراردادمان عمل نکنیم چه خواهد شد ؟ این بحث را با تشکر از آنها در مورد همکار یشان تمام کردم و سپس با آنها گفتم تکلیف شب ارائه ی چهار پیشنهاد در مورد عکس العمل هایمان در مورد افراد خاطی است .روز بعد آنها با پیشنهادات زیر به کلاس آمدندو بار دیگردرباره ی آنها بحث کردیم این پیشنهادات که عمدتاًغیرواقع بینانه و برخی غیر ممکن بود به قرار زیر است :
* فرد خاطی ساعتی بیشتر از بقیّه در کلاس درس بماند .
* فرد خطا کار به دفتر مدرسه احظار شود.
* به افراد خطاکار تکالیف اضافی داده شود.
* خظا کاران را در انتهای کلاس بنشانیم .
* خطا کاران را به عنوان تنبیه وادار به معذرت خواهی کنیم.
در این هنگام به آنها پیشنهاد کردم که رفتارها و عکس العمل ما می بایست توأم با احترام به افراد بوده و کمک کننده باشد ، بنابراین باید در مورد پیشنهادات خودشان تجدیدنظر به عمل آورند . بنابراین دانش آموزان به موارد زیر به عنوان پیشنهادات تجدید نظر شده اشاره نمودند :
* معلم می تواند در مورد قانون شکنی به ما تذکر داده و از ما بخواهد که عمل را متوقف کنیم .
* معلم می تواند دانش آموزان خاطی را به دیگران معرّفی کند .
* دانش آموزان اجازه خواهند داشت اعمال نادرست یکدیگر را به هم گوشزد نمایند .
رو به آنها کرده گفتم حال اگر من سهواً کار نادرستی انجام دادم چه می شود؟ دانش آموزان مدّتی فکر کرده وگفتند ، ما می توانیم در مورد آن به شما بگوییم و از شما نیز سعی در تغییر آن رفتار داشته باشیم . سپس اضافه کردم در صورتی که من متوجّه اشتباه خود شدم از شما عذر خواهی می کنم ، امّا اگر متوجّه نبودم می بایست به من تذکّر دهید تا به تغییر آن اقدام کنم . این جلسه را نیز با تشکّر از آنان به خاطر همراهی و مشارکت در تصمیم گیری ها به اتمام رساندم . روز بعد توافقنامه ای را که شامل خلاصه ای از بحث هایمان بود تهیّه وبه دیوار کلاس نصب کردم .
( توافقنامه ی کلاسی ) 1- رعایت ادب واحترام در همه موارد . 2 - انجام تکالیف و فعّالیّت های لذّت بخش و خوشایند . 3- ارائه ی تکالیف با کیفیّت بالا در یک کلاس آراسته و تمیز . 4- مساعدت و کمک مستمر از معلم . 5- حلّ مسائل و مشکلات به طریق احترام آمیز و مؤدبانه . |
پس از آن که دانش آموزان قرارداد یا توافقنامه ی کلاس را مطالعه کردند، به آنها خاطر نشان کردند که در این توافقنامه چیزی در باره ی برخورد با فرد خاطی نوشته نشده است، امّا ما می توانیم طبق بند پنج این توافقنامه عمل کنیم . سپس من برای هر یک از دانش آموزان یک کپی از این توافقنامه آماده کرده برای امضاء در اختیار آنان قرار داده و از آنان خواستم تا آن را به منزل برده و به والدین خود نشان دهند ، از آنان نیز بخواهند که توافقنامه را امضاء کرده و آن را به من برگرداند . پس از آن به آنها گفتم که در برخورد با مسائل به توافقنامه رجوع خواهیم کرد . در صورتی که با رفتار ی ناشایست روبه
رو شدم به آنان گوشزد می کنم که کلاس نیاز به همکاری آنان دارد . چنانچه تخلّفات تکرار شد به آنها می گویم آیا لازم است تغییراتی در مفاد قراردادمان بدهیم ، واگر نه در مقابل شخص خاطی چه کنیم ؟
